Milli Saraylar Başkanlığı tarafından yapılan çalışmalar kapsamında Cariyeler Taşlığı ve Cariyeler Hamamı ile Kuşhane Mutfağı, yeni sergileme düzeniyle, ziyaretçilerini bekliyor.
Milli Saraylar Koleksiyonları'ndan seçilen objeler ve o döneme ait karakteristik özellikleri yansıtan silikon heykeller, yeni açılan bölümlerde canlandırıldı.
Restorasyonlar Devam Ediyor
Konuya ilişkin basın mensuplarına açıklamada bulunan Milli Saraylar Topkapı Sarayı Daire Başkanı İlhan Kocaman, "Topkapı Sarayı'nın restorasyonları tamamlanan bölümlerini hızlı bir şekilde ziyaretçilerimizle buluşturmayı hedefliyoruz. Bu doğrultuda Harem'de özellikle Cariyeler Taşlığı olarak bilinen kısımda Kadın Efendiler Dairelerinin, Cariyeler Koğuşunun ve Cariyeler Hamamı'nın olduğu bölümde restorasyonlarımız devam etmekte" dedi.
Kuşhane Mutfağı: Padişahın Özel Mutfağı
Kocaman, Cariyeler Hamamı'nda hamam kültüründe kullanılan yaklaşık 120 eserin sergilendiğini belirterek, şu bilgileri verdi: "Mabeyn Yolu olarak bilinen ve devamı olan Altın Yol'da da Kuşhane Mutfağı'nın tefrişini tamamladık. Kuşhane Mutfağı, padişahın özel mutfağıdır. Sarayda usul sadece bir mutfakta yemek pişirilir ve sarayın belli bölümlerinde sunumlara hazırlanır. İşte padişahın sofrası da Kuşhane Mutfağı dediğimiz mutfakta sunuma hazırlanır. Orada da sarayın mutfağına benzer, sunumunun olacağı şekilde tefrişini yaptık ve ziyaretçilerimizle buluşturduk."
Yakın Zamanda Tamamlanacak
İlhan Kocaman, Topkapı Sarayı'nın her yerini ziyaretçilere açmak istediklerini, fakat yapıların statik özellikleri, giriş çıkışları ve merdivenli olan bölümler sebebiyle ziyarete uygun olmadığını aktararak, şunları kaydetti: "Ziyarete açılabilecek bölümler veya ziyaretçinin girebileceği şekilde akışın olabileceği bütün mekanları, hızlı bir şekilde diğer ziyaretçilerimizle buluşturmak istiyoruz. 400-500 yıllık bir yapı olmasından dolayı buranın elbette ki belli zorlukları var. Saray, harem hayatının yaşandığı mekan olmasından dolayı da sarayda yaşayanların statülerine göre mekanlar belirlenmiştir. Bazı mekanlar örneğin valide sultan, hanım sultanlar, şehzadeler ve padişah kızlarına ait bölümler biraz daha ferah, geniş olurken, hizmet erbabı olarak bildiğimiz cariyelerin mekanları daha dar ve günümüze göre daha kullanışsız. Bu kısımların gezi düzeneği biraz daha zor olmakta. Diğer bölümler yani kadın efendiler veya valide sultanların dairelerinin restorasyonları hızla sürmekte ve yakın zamanda tamamlananları ziyarete açacağız."
“Cariyelerin Yaşam Alanları Genelde Taşlığın Çevresinde”
Sarayda cariyelerin yaşam alanlarının genelde taşlığın çevresinde olduğunu söyleyen Kocaman, şu bilgileri verdi: "Orada hizmetlerini yürütürler, orada yatarlar. Çocuk yaşta oraya gelirler. Burada önce bir eğitim alırlar. Bu eğitimden geçen cariyelerin bazıları gözdeler olarak seçilir. Daha sonra ikbal olur ve padişaha hanım olurlar, çocuk verdikleri için kadın efendi olur. Bunlardan valide sultan olan da oluyor ve bazıları da daha sonra aldıkları eğitim doğrultusunda paşalarla, diğer devlet yöneticileriyle evlendirilerek saraydan çıkan da. Bazıları ise sarayda kalır, hizmet erbabı olur. Hizmet erbabı olanlar, hayatlarını burada sürdürdükleri için hastalanmaları halinde onlara has yine o taşlığın hemen altında Cariyeler Hastanesi’nde kalırlar. Hastanenin hemen arkasında meyyit (cenaze) odası vardır. Vefatları halinde orada cenazeler yıkanır ve yine meyyit kapısı denilen bir kapıdan mezara götürülür."
Cariyeler Taşlığı, Cariyeler Hamamı ve Kuşhane Mutfağı
Cariyeler Taşlığı, Cariyeler Hamamı ve Kuşhane Mutfağı gibi Harem bölümünün en merak edilen kısımları, salı günleri haricinde her gün 9.00 - 17.00 saatleri arasında ziyaret edilebilir.
Saraydaki yenilenen bölümler, Osmanlı harem teşkilatının evrimini gösteren yapıları içermesi nedeniyle büyük ilgi görüyor. Bu alanlardan biri olan Cariyeler ve Kadın Efendiler Taşlığı, Harem'in en küçük avlusu olarak bilinir ve etrafında Kadın Efendiler ile cariyelere ait odalar bulunur.
16’ncı yüzyılın ortalarında inşa edilen Taşlık'ta, dairelerin yanı sıra hamam, çamaşırhane ve kiler gibi günlük ihtiyaçların karşılandığı alanlar bulunmaktadır. Bu alanlardan biri olan Cariyeler ve Kadınefendiler Hamamı, titizlikle yürütülen restorasyon çalışmaları sonucunda, tarihinde ilk kez ziyarete açılmıştır. Sarayın en eski yapılarından biri olan hamam, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümleri olmak üzere üç bölümden oluşmaktadır. Hamamda dönemin özelliklerini ve hamam kültürünü yansıtan eserler sergilenmektedir.
Restorasyon sonrası modern sergileme düzeniyle ziyarete açılan Kuşhane Mutfağı'nda ise Topkapı Sarayı Koleksiyonu'ndan seçilen tombak, gümüş, bakır kap ve kaşıkların da aralarında bulunduğu objeler yer alıyor. Aynı zamanda mutfağa adını verdiği düşünülen 'kuşhane' adlı tencerelerden gümüş örnekler de sergileniyor. Kostümü ve tipik özellikleriyle dönemin karakteristik özelliklerini yansıtan ve mutfakta yemek hazırlıyormuş gibi duran silikon heykel de ziyaretçileri tarihte yolculuğa çıkarıyor.
Cariyeler ve Kadınefendiler Taşlığı'nda yer alan ve restorasyonları tamamlanma aşamasına gelen diğer bölümlerin de yıl içerisinde ziyarete açılması planlanıyor.
