Tüp bebek tedavisi, doğal yollar ile çocuk sahibi olamayan çiftlere uygulanan ve uzun süredir kullanılan bir üreme tedavisidir. Çiftlerde en çok görülen kısırlık tedavisi için sıkça kullanılır.
Tüp bebek tedavisinde çiftlerden alınan yumurtalık ve spermler laboratuvar ortamında birleştirilir, bu birleşimde oluşan embriyo daha sonrasında anne adayının rahmine yerleştirilir. Bu işlemden sonra kişinin gebeliği doğal yollarla devam etmeye başlar.
Anne adayının yumurtaları ile baba adayının sperm hücreleri 2 farklı yöntemle bir araya getirilir. Bunlardan biri klasik tüp bebek uygulamasıdır. Yumurta ve spermler aynı ortamda birleşmesi beklenir ve sonrasında rahme yerleştirilir. Bir diğer yöntemde ise, anne adayının yumurtası ile baba adayının spermi aşılama yöntemi ile birleştiril ve rahme yerleştirilir. Yöntem seçimde çiftin kendi sağlığına ve üreme potansiyeline bakılarak ve sağlıklı bir çocuk dünyaya getirmesi öncelik alınarak belirlenmektedir.
Tüp Bebek Nasıl Yapılır?
Doğurganlıkla ilgili çeşitli problemleri olan çiftlerin çoğunlukla başvurduğu yöntem olan tüp bebek tedavisi 1970’li yıllarda başlamıştır. 1978 yılından ilk tüp bebek doğmuştur. Robert Edwards ve Patrick Steptoe ilk bebeğin dünyaya gelmesinde büyük başarıları vardır. Bu sebeple bu tedavinin öncüleri olarak kabul edilmektedirler.
Tüp bebek tedavisinde anne adayından alınan olgun yumurtalar ile baba adayından alınan sperm döllendirilir. Bazen bu işlem 2 farklı yöntemle gerçekleştirilir.
1. Klasik Tüp Bebek Tedavisi (IVF): Anne adayından alınan yumurta ile baba adayından alınan spermin aynı ortama konularak döllenmesinin sağlamasıdır. Yumurta ve sperm doğal yollarla döllenerek rahme yerleştirilir. Bu işlem yaklaşık olarak 3 hafta sürmektedir.
2. Mikroenjeksiyon (ICSI): Baba adayından alınan sperm hücresi anne adayından alınan yumurta hücresine mikroskop altında aşılanarak döllenmenin sağlaması sağlanır. Bu işlem genellikle baba adayından kaynaklı kısırlık zamanlarında kullanılmaktır.
Tüp Bebek Tedavisi İçin Gerekli Şartlar
Tüp bebek tedavisinde öncelikle kısırlık teşhisi konulmuş veya doğal yöntemlerle hamile kalamayan çiftlere uygulanır. Tüp bebek tedavisinde öncelikle bu şartlarla birlikte, 35 yaş altında olan çiftlerin 1 yıl boyunca hiçbir korunma yöntemi kullanmadan düzenli olarak ilişkiye girmeleri gerekmektedir. Bunun sonucunda herhangi bir döllenme oluşmaması durumlarında tüp bebek yöntemine başvurulması önerilmektedir. 1 yıllık süre çiftlerin yaşlarına bağlı olarak değişmektedir. 35 -40 yaş arası için 6, 40 yaş ve üzeri için 3 ay olarak uygulanmaktadır.
Bunun dışından kadınlarda gözlemlenen, adet düzensizliği, yumurta rezervinde azalma, dış gebelik geçirmiş, yumurtalık iltihabı, karın ameliyatına bağlı rahim yapışıklığı veya tüpleri kapalılığı, operasyonla tüpleri alınanlar, cinsel yolla bulaşan hastalığı bulunanlar tüp bebek tedavisi olabilirler.
Erkeklerde ise, cinsel yolla bulaşan hastalığı bulunanlar, testis travması geçirenler, erken boşalma sorunu bulunanlar, inmemiş testis ameliyatı geçirenler, radyasyon ortamında çalışanlar, ailesinde kısırlık problemi bulunan kişilere uygulanır.
Tüp bebek tedavisi, menopoza giren kadınlara, cerrahi operasyon ile rahmi alınan kadınlara ve sperm üretimi olmayan erkeklerde TESE yönteminde de sperm çıkamayan hastalara uygulanmaz.
Tüp Bebekte Yaş Sınırı Nedir?
Tüp bebek tedavisi, yumurtalıkların iyi olup olmamasına bağlı olarak 45 yaşına kadar yapılabilir.
Kadınlarda 35 yaşından sonra yumurta sayısı azalır, yumurtlama bozulur ve yumurtanın kalitesi kötüleşmeye başlar. Yumurtalık oranı tüp bebek için uygun olsa bile tüp bebekte başarı şansında düşüş yaşanabilir.
erkeklerde sperm üretimi her yaşta devam etmektedir. Ancak yaşın ilerlemesiyle birlikte sperm kalitesinde düşüş yaşanabilmektedir. 55 yaş üzerindeki erkeklerde sperm hareketliliği yüzde 54 azalabilir.
Bu sebeple uzmanlar yaş sınırına yaklaşmadan önce tedaviye başvurmanın önemli olduğunu vurgulamaktadır.
Tüp Bebek Tedavisinin Aşamaları
Tüp bebek merkezine gelen çift öncelikle bir doktorun kontrolünden geçer. Daha sonrasında bazı tetkikler yapılarak kişinin nasıl bir tedavi ile yola devam edileceği belirlenir. Çift tüp bebek tedavisi sırasında izlenecek yol hakkında bilgilendirilir. Aşama aşama açıklama yapılarak adımlar aşağıdaki gibi sıralanır:
Yumurtaların Uyarılması: Anne adayının yumurtalık rezervindeki yumurtaların olgunlaşma sürecine girmesi için hormon tedavisine başlanır. Yaklaşık 8 ila 10 gün sonra yumurta büyüklüğü 18 ila 20 mm. boyutuna ulaştığında çatlatma iğnesi yapılır.
Yumurtaların Toplanması: Çatlatma iğnesi uygulandıktan 34 ila 36 saat sonra tanımlanan yumurta toplama uygulaması yapılmaya başlanır. Transvajinal ultrasonla birlikte sedasyon analjezisi-anestezisi uygulanarak yapılır. Bu işlem yaklaşık olarak 13-30 dakika sürer. Kişi işlem sırasında acı hissetmez.
Spermlerin Alınması: Baba adayı, sperm odasında mastürbasyon yoluyla sperm örneği alınır. Alınan örnek, laboratuvara verilir. Sperm olmayan erkeklerde ise yumurtalıklardan cerrahi yolla sperm elde alınabilir.
Döllenme: İki taraftan alınan yumurta ve sperm hücreleri laboratuvar ortamında birleştirilir.
Embriyo Transferi: En son olarak el edilen döllenmiş yumurta yani embriyo anne rahmine yerleştirilir.
Tüp Bebek Tedavisinin Ücreti Nedir?
Tüp bebek tedavisi her çift için farklı olmaktadır. Bazı çiftler ilk denemede olumlu sonuç alsa da bazı çiftler 2 ya da 3 deneme yaparak sonuç almaktadır. Bu sebeple tüp bebek tedavisinin ücreti her çift için farklılık göstermektedir. Genel olarak 2024 yılı ortalama olarak fiyatları 50 bin ile 65 bin TL arası değişmektedir.
Sigorta Tüp Bebek Tedavisini Karşılıyor mu?
Sosyal Güvenlik Sigortası (SGK) üzerinden sigortalı olan bir çift, kamu (devlet) hastaneleri aracılığı ile tüp bebek tedavisi olabilir. Ancak herhangi bir devlet hastanesinde tüp bebek hizmeti alabilmek için aranan bazı şartlar vardır. SGK tüp bebek şartlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Anne ve baba adayından en az birinin 5 yıl (900 prim günü) sigortalı olması şartı aranır.
2. Baba adayı, 900 prim gününü doldurmamışsa askerlik borçlanması ile tamamlama hakkına da sahiptir. Dolayısıyla 900 prim gününü doldurduktan sonra başvuruda bulunalabilir.
3. 3 yıl içerisinde gebe kalmak için uygulanan tedavi yollarının hepsinin denenmiş olması gerekmektedir.
4. Gebeliğe engel olabilecek kronik rahatsızlıkların bulunmaması şartı aranır.
5. Tedavi sürecinde SGK; ilk denemede %30, ikinci denemede %25 ve üçüncü denemede de %20 katılım payı alır.
*Özel sağlık sigortası ise, tüp bebek tedavisinin masraflarını karşılamamaktadır.
