Son yıllarda giderek daha fazla kişi tarafından benimsenen vegan beslenme, yalnızca bir diyet değil aynı zamanda bir yaşam tarzı olarak kabul edilir. Bu beslenme biçimi, hayvansal hiçbir ürünün tüketilmediği katı bir vejetaryenlik türü olarak tanımlanabilir. Hayvan haklarına ve çevreye duyarlı olan vegan bireyler, hayvansal gıdalar yerine tamamen bitkisel kaynaklı besinlere yönelir.
Vegan beslenmenin sağlıklı olup olmadığı ise sıkça merak edilen bir konudur. Bu konuda farklı görüşler bulunsa da bazı uzmanlar düşük yağ içeren beslenme modellerinin sağlık açısından faydalı olduğunu savunurken, birçok doktor ise vegan bireylerde vitamin ve mineral eksikliği görülebileceğini ifade eder.
Vegan Beslenme Nasıl Planlanır?
Vegan beslenen kişiler, günlük besin tüketimlerini dikkatlice planlar. Sebzeler, meyveler, baklagiller ve tohumlar günlük öğünlerin temelini oluşturur. Kurutulmuş gıdalar, bitki bazlı süt ürünleri ve çeşitli tohumlar veganların en çok tercih ettiği besin grupları arasında yer alır.
Vegan beslenmenin farklı türleri de bulunur. Vegan beslenmek isteyenlerin bu çeşitlerden birini seçmeleri gerekebilir:
- Tam gıda odaklı vegan diyet
- 80/10/10 beslenme modeli
- Nişasta bazlı diyet
- Gelişen vegan beslenme tarzı
- Çiğ vegan diyet
Sebze ve baklagil ağırlıklı tariflerde chia tohumu, keten tohumu, soya fasulyesi, badem sütü ve mercimek gibi besinler sıklıkla kullanılır. Vegan bireyler bal, yumurta ve süt gibi hayvansal gıdaları tüketmez; bunun yerine badem sütü gibi alternatif süt çeşitlerine yönelir.
Vegan Beslenmenin Sağlığa Katkıları Nelerdir?
Vegan beslenmenin olumlu etkileri olduğu belirtilmektedir. Araştırmalara göre, vegan bireylerin vücut kitle indeksleri genellikle daha düşüktür. Bu durum, hayvansal yağ tüketiminin olmamasıyla ilişkilendirilir. Aynı zamanda vegan diyetlerin genellikle düşük yağ içermesi bireylerin daha fit kalmasına katkı sağlar.
Evde hazırlanan yemeklerin besin değerlerine dikkat etmek sağlık açısından önem taşır. Bitkisel proteinler ve yağlar, tohumlardan sağlanır. Düzenli ara öğünlerde kuruyemiş tüketimi, sağlıklı beslenmenin bir parçası olarak önerilir. Vegan diyet, kan dolaşımını hızlandırarak böbreklerin daha iyi çalışmasına yardımcı olur ve kalp hastalıklarına karşı koruma sağlar.
Hangi Besinlerin Vegan Alternatifleri Mevcuttur?
Bazı gıdaların hem vegan hem de vegan olmayan versiyonları üretilmektedir. Vegan peyniri ve soya sütü, kahvaltı sofraları için popüler seçeneklerdir. Hayvansal süt ürünleri yerine bitkisel kaynaklı sütlerden yapılan yiyecekler, veganların tercihlerindendir.
Çikolata, yoğurt ve peynir gibi gıdalar badem sütü ile hazırlandığında veganlar için uygun hale gelir. Bal tüketmeyen veganlar ise reçel gibi meyve bazlı tatlılara yönelir. Bazı vegan bireyler yalnızca çiğ yiyecekleri tercih ederken bazıları belirli zaman aralıklarında beslenir. Sağlık nedeniyle glutensiz vegan diyet uygulayanlar için de glutensiz tahıl ekmekleri ve helva gibi seçenekler bulunmaktadır.
