Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) tarafından yayımlanan "Teknoloji ve İnovasyon 2025" raporunda, yapay zekânın küresel ekonomileri dönüştürme gücüne sahip olduğu, ancak bu teknolojinin eşitsizlikleri artırabilecek potansiyel riskler de barındırdığı vurgulandı.
Yapay zekânın piyasa değeri, 2033 yılı itibarıyla 4,8 trilyon dolara ulaşması bekleniyor. Bu büyüklükle yapay zekâ, nesnelerin interneti, blokzincir ve elektrikli araçlar gibi diğer teknolojileri geride bırakarak piyasa değeri en büyük teknoloji alanı haline gelecek. Ancak bu büyüme, yalnızca bazı ekonomilere fayda sağlayacak gibi görünüyor. Özellikle ABD ve Çin gibi ülkelerde, 100 büyük şirket, küresel kurumsal araştırma ve geliştirme (AR-GE) harcamalarının yaklaşık yüzde 40'ını gerçekleştiriyor. Apple, Nvidia ve Microsoft gibi teknoloji devleri, tüm Afrika kıtasının gayrisafi yurt içi hasılasına eşdeğer bir büyüklükteki yaklaşık 3 trilyon dolarlık bir piyasaya sahip.
Rapora göre, yapay zekâ teknolojileri dünya genelindeki iş gücünü önemli ölçüde etkileyebilir. Özellikle, yapay zekâya dayalı otomasyonun, dünya çapındaki mesleklerin yaklaşık yüzde 40'ını etkileyerek üretkenlik kazanımları yaratacağı tahmin ediliyor. Ancak bu durum, iş gücünde yerinden edilmelere yol açarak ciddi eşitsizliklere neden olabilir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki düşük maliyetli iş gücünün rekabet avantajı azalabilir, bu da mevcut eşitsizlikleri daha da derinleştirebilir.
Raporda, yapay zekâ gelişmelerine katılamayan 118 ülkenin, çoğunluğunun Küresel Güney'de bulunduğu belirtiliyor. Bu durum, teknolojik bölünmelerin genişlemesine ve gelişmekte olan ülkelerin yapay zekânın faydalarından mahrum kalmasına yol açabilir. UNCTAD, bu noktada güçlü uluslararası işbirliklerinin ve eşitlikçi küresel adımların önemine dikkat çekiyor. Gelişmekte olan ülkelerin yapay zekâ düzenlemeleri ve etik çerçeve oluşturulurken bu tartışmalara dâhil edilmesi gerektiği ifade ediliyor.
