Enerji kaynaklarının zenginliğiyle bilinen İran, kış aylarında artan enerji talebi ve yetersiz altyapı nedeniyle elektrik ve doğal gaz kesintileriyle mücadele ediyor.
Ülkede özellikle soğuk hava şartlarında enerji talebindeki artış, altyapı eksiklikleriyle birleşince, bazı fabrikalar ve devlet daireleri faaliyetlerini durdurmak zorunda kalırken, okullar ise çevrim içi eğitime geçiyor.
Ekonomik Yaptırımlar ve Yatırım Eksikliği Krizi Derinleştiriyor
Zengin petrol kaynaklarına sahip olan İran, ekonomik yaptırımların etkisiyle enerji altyapısına yeterli yatırımı yapamıyor. Bu durum, özellikle kış aylarında sanayi bölgelerinde ve yerleşim alanlarında yaşanan elektrik kesintilerini artırarak ekonomik ve toplumsal sorunları da beraberinde getiriyor.
Enerji krizinin yoğunlaştığı dönemlerde Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, vatandaşlara seslenerek kombi sıcaklıklarını 2 derece düşürmeleri çağrısında bulundu. Enerji Bakanı Abbas Aliabadi ise elektrik santrallerine daha fazla gaz sağlanabilmesi için yakıt tüketiminin azaltılmasını talep etti. Aliabadi, bazı enerji santrallerinin bakım ve onarım ihtiyaçlarına dikkat çekerek halkın enerji kullanımını sınırlamasının önemini vurguladı.
Eğitim ve Üretim Durduruldu
Aralık ayında İran genelinde, Erdebil, Tahran, Batı Azerbaycan, Simnan, Gülistan, Kuzey Horasan, Rezevi Horasan, Mazenderan, Zencan, Kürdistan ve Kirmanşah gibi bölgelerde tüm eğitim seviyelerinde derslere ara verildi. Doğal gaz tedarikindeki sorunlar nedeniyle sanayi bölgelerindeki pek çok fabrika ve atölyenin faaliyetleri de durduruldu.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Cafer Kaimpenah, ülkede günlük doğal gaz ihtiyacının 945 milyon metreküp olduğunu ancak bunun yalnızca 840 milyon metreküpünün karşılanabildiğini açıkladı. Elektrik talebinin büyük bir kısmının doğal gazla çalışan termik santrallerden karşılandığı İran’da, bu durum enerji tedarikinde 15 bin megavatlık bir açık oluşmasına neden oluyor.
Yenilenebilir Enerji Payı Çok Düşük
İran’da elektriğin yüzde 94’ü fosil yakıtlardan elde edilirken, yenilenebilir enerji kaynaklarının oranı yalnızca yüzde 0.6’da kalıyor. Küresel ortalama olan yüzde 13’ün oldukça gerisinde kalan bu oran, ülkenin enerji politikalarındaki zayıflıkları gözler önüne seriyor. Teknolojik yetersizlik ve eskiyen altyapılar, yenilenebilir enerji yatırımlarını sekteye uğratırken, enerji kayıpları ülke ekonomisine ciddi maliyetler yüklüyor.
Elektrik Kesintileri Milyarlarca Dolarlık Zarar Veriyor
Eski enerji altyapıları ve doğal gaz bağımlılığı, ülke ekonomisinde büyük kayıplara yol açıyor. İran’da elektrik kesintilerinin sanayi sektöründe yılda 5 ila 8 milyar dolarlık zarara neden olduğu tahmin ediliyor. Buna rağmen, İran yönetimi 2030 yılına kadar yenilenebilir enerji kapasitesini 2 bin 500 megavata çıkarmayı hedefliyor. Ancak ekonomik yaptırımlar ve finansal sıkıntılar, yabancı yatırımların ülkeye girmesini engelliyor.
ABD Enerji Enformasyon İdaresi’nin (EIA) verilerine göre, İran 34 trilyon metreküplük doğal gaz rezerviyle dünya sıralamasında ikinci sırada yer alıyor. Ancak bu zenginlik, enerji krizlerini önlemede yetersiz kalıyor.
