Sevdenur NAMALAN'ın 5 Temmuz 2023 tarihli yazısı: İletişim Sürecinin Ögeleri
Belli bir kaynakta kodlanan mesajların bir kanal vasıtasıyla alıcıya iletilmesi ve buradan kodların çözümlenmesi sonucunda geri bildirim ile kaynağa ulaşma süreci “iletişim” olarak adlandırılır. Yani iletişim, bir süreçtir. İletişim sürecinin öğelerine dair pek çok sınıflandırılma yapılması ile birlikte kaynakların üzerinde uzlaştığı iletişim öğeleri beş tanedir. Bunlar kaynak, hedef, mesaj, kanal ve geri bildirim şeklinde listelenebilir. Bu listenin döngüsü şu şekilde formüle edilebilir.
1.Adım: Mesaj süreci başlatılır.
2.Adım: Kaynak bir fikir üretir ve bunu anlaşılır şekle sokar.
3.Adım: Mesaj, seçilen araç ya da kanalla iletilir.
4.Adım: Hedef mesajı alır ve çözümler.
5.Adım: Çözümlenen mesaj kullanılır ya da uygulanır.
6.Adım: Son olarak kaynağa geri bildirim gönderilir.
Kaynak
Mesajın çıkış noktası kaynaktır, yazılı bir ürünün karşı tarafa gönderildiği merkeze “kaynak” denir. Kaynaktan üretilen mesajın hedefe istenildiği gibi ulaşabilmesi, kaynağın özelliklerine bağlıdır. Kaynağın güvenilir olması, sosyodemografik özellikleri, empati yeteneği, dış görünümü bu özelliklerden bazılarıdır. İletişimin türüne göre kaynak değişiklik gösterir, mesela kişiler arası iletişimde kaynak insanken kitle iletişiminde kaynak televizyon olabilmektedir.
Hedef
Mesaj kaynaktan çıkıp gönderildikten sonra ulaşması istenen son noktaya “hedef” denir. Gönderilen her mesajın bir alıcı kitlesi vardır. İletişimin amacı bir iletinin etkili bir şekilde hedef kitleye ulaştırılmasıdır. Bu göz önünde bulundurularak iletişimin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi gerekir. Mesela hedef olan kişilerin cinsiyeti, ekonomik durumu, yaşı, sosyoekonomik değişkenliklerinin yanı sıra psikolojik etkenler de göz ardı edilmemelidir, mesajın içeriği hedefe uygun bir şekilde hazırlanmalıdır.
Mesaj
İletişim sürecinin özünde karşı tarafa bir mesaj iletme arzusu yatar. İletilemeye değer görülen fikirler sonucu “mesaj” üretilir. Kişilerarası iletişimde veya kitleler arası iletişim türünde mesajı kimin kime hangi araçla ilettiği önem taşımaktadır. Mesajın dikkat çekici olması, iletim esnasında iki tarafın da bildiği simgelerin kullanılması önemlidir. Bir diğer husus da mesajın üretiminde ve iletilmesinde hedefin beklentilerinin hesaba katılmasıdır.
Kanal
İletilen mesajın hedefe ulaştırılırken kullanılan araca kanal ya da oluk denilir. Yüz yüze kurulan iletişimde insanların yüzleri vücutları kıyafetleri kanal örneğiyken kitle iletişim sürecindeki kanallar ise radyo televizyon gazete seklinde listelenebilir. Kanalın özellikleri analiz edilmeli mesaj üzerindeki etkileri dikkate alınmalıdır. Kitle iletişim araçları üzerinden örnek verilecek olursa bir mesaj iletilirken iletilen kitlenin gazete okuyup okumadığı dikkate alınmalıdır.
Geri bildirim
Mesaj hedefe ulaştıktan sonra hedefin bu mesaja verdiği karşılık “geri bildirim”dir. Mesajda olduğu gibi geri bildirimde de sözlü sembollerin yanı sıra jest mimik kıyafet aksesuar gibi farklı sembollerle de geri bildirim yapılabilir. Kişilerarası iletişimde geri bildirim beklenen bir davranışken kitle iletişiminde bu mümkün değildir. Fakat sonra yıllarda sosyal medya aracılığıyla insanlar bir şeye anında olumlu veya olumsuz geribildirim verebilir hâle gelmiştir.
