Şevval Elif KIRAN'ın 20 Temmuz 2023 tarihli yazısı: İsmimiz Kişiliğimizi Belirler mi?

Herkese merhabalar, bu yazımda isimlerimizin, üzerimizdeki olumsuz etkilerinden bahsedeceğim. 

İsim verme, sosyal bir süreç olduğundan ailelerin isim verme yaklaşımlarını ve isim tercihlerini belirleyen eğitim, değerler, inanç, ahlak, yaşam standardı, sosyal pozisyon, coğrafya, etnik kimlik gibi pek çok unsur söz konusudur. Bir çocuğun isminin seçilmesinde; doğduğu gün, saat, ay ve mevsim, doğumun yapıldığı yer, doğum sırasında yaşanan olaylar, büyüklerin belirli bir kişiye karşı duyduğu hayranlık, şükran ve minnet duyguları ve moda gibi etmenler önemli rol oynar.

Doğduğumuz günden itibaren, bize ailemiz tarafından belirlenmiş isimlerimizi hayatımız boyunca kullanırız. Peki ismiler gerçekten kişiliğimizi belirlemede öncü müdür? 

İsimlerin çocuklar üzerindeki etkisinden bahsedecek olursak… Çocukların gelişim dönemlerinde, özellikle somut işlemler döneminde (7-11 yaş), çocuklar kız veya erkek ismi olduğuna inandıkları isimlerle (Deniz, Görkem, Barış vb.) karşı cinste karşılaştıklarında onlarla alay edebilirler. Çocuklara koyulan isimlerin psikolojik etkileri olarak sosyal ilişkilerinde ve öz güveninde sorunlar yaşama görülebilir. Çocuğunuz yetişkin olduğunda dahi bu durum, iş hayatında gerçekleştirdiği yazışmalarda sorun yaratabilir. Karşı taraf “hanım veya bey” sözcüklerinden hangisi ile hitap edeceği konusunda kafa karışıklığı yaşayabilir. Bu nedenle unisex isimleri tercih etmemek ya da tercih ederken çocuğun erkek ya da kız olduğunu belli eden söylemesi kolay ikinci bir ismi daha unisex isimle beraber koymak gerekir. Anaokulu, kreş gibi kurumlarda çocukların yaşlarının küçük olmasından kaynaklı, birbirleriyle vakit geçirdikleri esnalarda dalga ve alay etme gibi davranışlara rastlarız. Bu da çocuğumuzu psikolojik açıdan etkiler. Kreşe, okula gitmek istemeyebilir, sürekli alay edildiği için dışlanır ve yalnızlaşma durumuyla karşılaşılır. 

Günümüzde ün salmış popüler kişilerin isimlerini koymak da çoğumuzun üzerinde olumsuz etki bırakmıştır. O dönemin ünlü sporcuları, sanatçıları, siyasi makam sahiplerinin isimleri ünlü olsa da ilerleyen süreçlerde kişinin üzerinde olumsuz bir etki bıraktığı söyleniliyor. Bu tarz ün, şan, şöhret almış kişilerin isimlerini çocuklarımıza vermekten kaçınmalıyız. 

Çocuklara isim verirken, anlamı konusunda oldukça hassas hareket etmek gerekir. Aksi takdirde bu durum, çocukların isimlerinin anlamlarına uygunluk göstermek için bilinçdışı bir çaba sarf etmelerine neden olabilir. Örneğin, “Yiğit”, “Savaş”, “Yüce”, “Görkem”, “Kaya”, “Neşe” gibi isimleri sırasıyla ele aldığımızda, çocuk, isminin gereklerini sağlamak için yiğitlik göstermeye çalışabilir, agresif tavırlar sergileyebilir, büyüklük duyguları hissedebilir, görkemli, gösterişli olmak için çaba sarf edebilir, kaya gibi sert durmaya veya sürekli neşeli olmaya çalışabilir. Bunun sonucunda ise çocuk, ismi uğruna bazen kendini mutsuz, duygusal, korkmuş hissettiği zamanlarda bile duygularını bastırmaya çalışabilir. Çocuklarda duyguları bastırma durumu ise onların daha kaygılı ve depresif olmalarında tetikleyici olmaktadır. Üstelik bir de çocuğun ismiyle benliği arasında bir uyumsuzluk söz konusu ise çocuk, isminin anlamı yüzünden daha fazla yıpranabilir. Bu tarz durumlarda çocuk psikoloğundan yardım alınabilir.

Aynı şekilde çocuklarımıza, hayvan isimleri vermekten de kaçınılması gerekmektedir. Biz “Aslan, Kaplan, Kartal” isimlerini hayvanların o heybetli ve kendine özgü davranışlarından kaynaklı koysak da çocuğumuz belki hayvanın bu özelliklerini değil de tam tersi olumsuz bir özelliği de alabilir. Biz güvenilir, korkusuz aynı onun gibi olsun derken çocuğumuz bu özellikleri taşımayabilir, tam tersi olumsuz davranışlar sergileyebilir. 

Çocuk üzerinden ailede ölen büyüğün adını yaşatmaya çalışmak çocuk için oldukça büyük bir yüktür. Çocuk doğduğu andan itibaren aile büyüğüne atfedilen tüm özellikler çocuktan beklenmeye başlanabilir. Örneğin çocuktan, ölen aile büyüğü kadar başarılı, gayretli, sabırlı, iyi, merhametli, akıllı vb. olması beklenir ve çocuk, küçükken ya da yetişkin olduğunda bu sıfatlara ters düşen bir durum içerisine girdiğinde bocalamaya başlar. Durum o ki çocuklarımıza isim koyarken, isimlerin psikolojik etkileri olduğu için etraflıca düşünmek gerekir. Bir noktada isminin, onun şans ve kader algısını da şekillendirdiğini unutmamak gerekir. Bu doğrultuda isimlerin anlamlarını iyi araştırıp en uygun ismi çocuklarımıza vermeliyiz.