QWERTY klavyesi, günümüzde bilgisayar, tablet ve akıllı telefonlar gibi dijital cihazlarda yaygın olarak kullanılan standart bir klavye düzenidir. İsmini, klavyenin en üst harf sırasındaki ilk altı harften (Q, W, E, R, T ve Y) almıştır.
Bu düzen, 1874 yılında Remington & Sons şirketi tarafından üretilen ilk ticari daktilo olan Sholes ve Glidden Type Writer (Remington Number 1) ile tanıtılmıştır. Söz konusu cihaz, Christopher Latham Sholes ve Carlos Glidden tarafından tasarlanmıştır.
Başlangıçta harflerin alfabetik sırayla yer aldığı bir düzen tercih edilmiştir. Ancak bu tasarım, yazım sırasında harf çubuklarının sık sık birbirine çarpmasına ve daktilonun sıkışmasına neden olmuştur. Bu sorunu çözmek amacıyla geliştirilen QWERTY düzeni, sık kullanılan harfleri daha uzak noktalara yerleştirerek yazım hızını bilinçli olarak düşürmeyi amaçlamıştır. Bu tasarım, 1878 yılında patentlenmiştir ve kısa sürede standart haline gelmiştir.
Dvorak Klavyesi: Daha Ergonomik Bir Alternatif
Washington Üniversitesi'nde eski araştırma direktörü olan August Dvorak, QWERTY düzeninin verimsiz olduğunu düşünerek daha ergonomik bir klavye tasarımı geliştirmiştir. 1936 yılında patentlenen Dvorak Simplified Keyboard (DSK), belirli harflerin kullanım sıklığına dayalı bilimsel verilere göre tasarlanmıştır.
Dvorak Klavyesinin Temel Özellikleri:
-
Sık kullanılan harfler ana tuş sırasına yerleştirilmiştir.
-
Ünlü harfler sol elde, ünsüzler sağ elde toplanmıştır.
-
Parmakların hareket mesafesini en aza indirerek daha az fiziksel çaba gerektirmesi hedeflenmiştir.
Bu düzen, yazma verimliliğini artırmak amacıyla tasarlanmış olsa da yaygınlaşamamıştır. Bunun başlıca nedenleri arasında kullanıcıların yeniden eğitim gereksinimi ve yeni ekipman maliyetleri yer almaktadır.
QWERTY ve Dvorak Klavyeler Arasındaki Karşılaştırma
1956 yılında ABD Genel Hizmetler İdaresi tarafından yürütülen bir çalışmada, Dvorak klavyesine yeniden eğitilen daktilocuların QWERTY kullanıcılarına kıyasla daha hızlı yazdığı gözlemlenmiştir. Ancak bu farkın ekipman değişikliği ve eğitim maliyetlerini karşılayacak düzeyde olmadığı sonucuna varılmıştır.
Diğer Klavye Düzenleri
Dvorak ve QWERTY dışında farklı klavye düzenleri de geliştirilmiştir:
-
QWERTZ: Almanca konuşulan ülkelerde tercih edilen düzen.
-
AZERTY: Fransızca klavyeler için standart kabul edilen yapı.
-
Colemak: Modern bir alternatif olarak tasarlanmış ve QWERTY'ye benzediği için geçişi kolaylaştıran düzen.
