Aybala Almina Melek'in 17 Ocak 2023 tarihli yazısı: Life Overtakes Me
Kristine Samuelson ve John Haptas tarafından yönetilen 2019 yapımı bu belgesel, İsveç’teki yüzlerce mülteci çocuğun yasal statülerinin belirsizliği nedeniyle ‘teslimiyet sendromu’ adı verilen komaya benzer bir hastalığa nasıl yakalandıklarını aktarıyor. Aslında bu hastalık bayağı tartışmaya neden olmuş durumda.
Bazı kesimler böyle bir hastalığın olduğuna inanmıyor, ailelerin İsveç’te kalabilmeleri için çocuklarına baskı uyguladıklarını öne sürüyorlar. Tıbbi olarak bir sonuca varılamadığı için bu tartışmaların devam etmesi olağan görünüyor.
Belgesele konu olan her aile, benzer travmaya sahipti ve çocuklar buna şahit oluyordu. Ailelerin bir cinayete şahit olması, tecavüz vakasının yaşanması… Eğer hastalık bu açıdan yorumlanacaksa, yaşanılan olayların çocuklar üzerinde travmatik bir etki bırakması ve psikolojik olarak aidiyet duygusunun yoksunluğundan kaynaklanan bir duygu boşluğu olarak değerlendirilebilir. İzleyicinin bu şekilde yorumlaması ise belgesel sonunda bir “sonuca varma” isteğidir.
Hasta olan çocukların, ebeveynlerinin ümit verici konuşmalarından sonra iyileşmeye başlaması aslında tartışmaların çıkış noktasını gösteriyor olabilir. Aylarca bitkisel hayatta kalan çocukların bir anda iyileşmesi, sürece dair soru işareti oluşturuyor. Ne eksikti, ne oldu?
Benim en çok merak ettiğim soru ise ‘Bu hastalığın arka planı ne?’ Türkiye’de veya farklı ülkelerdeki mülteci çocuklarda böyle bir vaka söz konusu olmamışken, İsveç’te bu tür vakaların olması gerçekten bu durumun bir hastalık olup olmadığını sorgulatıyor.
Öyle ki, bu konuda farklı düşüncelere ve teorilere sahip kişiler mevcut. En yaygın teori ise ailelerin baskısı ile çocukların bitkisel hayattay’mış’ gibi duruyor olması yönünde…
Tabii ki bu noktada psikolojik baskı ve travmalar da devreye giriyor. Her şey bir ihtimal dâhilindeyken, filmde profili verilen çocuklardan biri, ailesinin İsveç’te daimi ikamet statüsünü elde edebilmesi amacıyla, bitkisel hayatta rolü yaptığı, bunu yapması için de ailesinden baskı gördüğü yönünde iddialar da göz önüne alınıyor.
