Ersan AKBAŞ'ın 14 Ekim 2023 tarihli yazısı: Baskı Altındayken Karar Alabilme Yeteneği
Hayatımızın birçok dönemlerinde kendimizi baskı altında hissetmişizdir. Önemli olan o anlarda ihtiyacımız olan kararları alarak o baskıyı bertaraf etmektir.
Yapabiliyor muyuz? İtiraf etmeliyim ki çok zor. Öyle anlarda sakin kalıp soğukkanlı düşünebilmek ve bazen hayati derecede kararlar alabilmek bence bir yetenek işi…
Bu yetenek kazanılabilir mi? ya da böyle bir yeteneğimiz varsa geliştirilebilir mi? Bence can alıcı sorular bunlar.
Yıllar önce bir haberde okumuştum. Bir baba, piknik alanındalar. Küçük yaşlarındaki kızı fosseptik çukuruna düşüyor ve hızla akan suya kapılıyor. Herkes dövünürken, baba fosseptik çukurundaki akan suyun mutlaka yakınlarda bir yerlere döküldüğünü düşünüyor ve suyun akışı yönünde hızla hareket ediyor.
Gerçekten de yaklaşık 700-800 metre ileride fosseptik çukurunun döküldüğü yere ulaşıyor, böylece baba kızını boğulmaktan kurtarıyor.
Haberde şu detayda yer alıyordu. Baba bir savaş pilotuydu. Aklımda yanlış kalmadıysa olay Hollanda’da yaşanmıştı.
Babanın neden savaş pilotu olduğu ortaya çıkıyor tabii… Saniyelik zaman diliminde çok hızlı karar verebilme yeteneğine sahip böyle insanlar.
Yine yıllar önce bir haberde okumuştum. Bu kez olay Türkiye’de geçiyordu. Sanırım İstanbul’du. Araba kontrolden çıkınca denize düşüyor. Sürücü hızla batan ve su alan aracından çıkmak için acele etmiyor. Aracın içinin tamamen suyla dolmasını bekliyor. Dolunca da derin bir nefes alıp suya gömülmüş aracın içinden camı açarak su yüzeyine doğru yüzerek ulaşıyor.
Sürücünün, “Eğer camı hemen açsaydım, içeriye hızla dolan su beni boğabilirdi” minvalinde bir açıklama yaptığını hatırlıyorum.
Bu tarz olaylar tabi en uç örnekler… İşin ucunda can kaybı var; ama bu şartlar altında bile böyle insanlar bu tarz kararları alabiliyorsa günlük yaşamda neler yapabilirler, düşünün artık...
Dikkat ederseniz etrafımızda bu kabiliyette olan insanların her zaman öne çıktığını çok rahat görebilirsiniz.
Böyle insanların en önemli özellikleri baskının oluşturduğu gerilimli anlarda dahi duygusal kararlardan uzak kalabilmeleri...
Bence bir insanı tanımanın en önemli unsurlarından biri de baskı altında verdiği tepkileri ölçmek…
Rahat ortamlarda iyi görünümlü sakin insanların baskı altında aldığı hatalı kararlar veya yaptığı yanlışlıklar onun karakteri hakkında ipuçları verebilir.
Çünkü herkes rahat bir zamanda dünyanın en sakin ve masum insanı olabiliyor. Önemli olan baskılı bir ortam veya zamanda vereceği tepkiler…
Tabi böyle baskılı anlarda vücudumuzun istemsiz olarak verdiği bazı tepkiler de var. Örneğin kalp atışının hızlanması, titreme, aşırı terleme veya kasların gerilmesi gibi.
Bu vücudun bir tehlike olduğu zaman kendini korumak için aldığı evrimsel tepkiler.
Yani her insanda görülebilecek unsurlar. Bunlara bakıp da kişinin o anlarda alabildiği harika kararları göz ardı etmemek gerek.
Peki, bunca şeyleri bilgiççe yazan bu satırların yazarı baskı altında ne yapıyor? Nasıl takılıyor? diye sorarsanız, cevabım hala bir öğrenci olduğum ve bu konularda kendimi geliştirmeye çalıştığımdır.
Çünkü yukarıda bahsettiğim gibi böyle anlarda duygusal kararlar almak her insanın yaptığı en önemli hata olabiliyor.
Hayat tecrübelendikçe duygusal kararların azaldığını da söylememe gerek yok, sanırım.
Ama yine de genç yaşında baskı altında sakin kalabilen kişileri gördükçe bunun bir yetenek olduğunu da kabul ediyorum.
Umarım bizler de kendimizi geliştirerek o yeteneğe ulaşabiliriz. Haftaya görüşmek üzere…
