Begüm ÖNCÜ'nün 26 Ocak 2024 tarihli yazısı: Big Data (Büyük Veri)
İşletmelerde veri analizi, verilerin işlevsel olarak kullanılabilmesini sağlar. Elde edilen sonuçlar; pazarlama, satış, üretim, insan kaynakları gibi faaliyet alanlarındaki karar aşamasında işletmenin desteklenmesi amacıyla kullanılmaktadır. Verilerin toplanması, incelemesi, ayrıştırılması ve fayda sağlayacak bir modele dönüştürülmesi adımlarından oluşur. İşletme adına en doğru kararların ortaya koyulması ve bunun üzerinden seçimlerin yapılabilmesi sayesinde daha başarılı sonuçlar elde edilmesi için büyük veriden ve veri analizinden yararlanmak son derece önemlidir.
Büyük veri analizi, karar aşamasında daha bütünsel yani büyük rem'i tam anlamıyla ortaya koyarak oluşabilecek sonuçları doğru bir yaklaşımla sunar. İşletmelerde büyümeyi, verimliliği ve yeniliği teşvik eder. Büyük veri analizi yapılarak yeni çalışma stratejileri belirlenebilmekte, yeni bir vizyon ve bakış açısı oluşturulabilmekte, uzun vadeli planamalar yapılabilmekte, işletmenin müşterilerine değer katma yöntemlerinin en uygun hâle getirilmesi sağlanabilmektedir. Bu süreç için çeşitli araçların ve uygulamaların yardımıyla büyük veriler, süreçlerin iyileştirilmesine ve gelecekteki sonuçları tahmin ederek uzun ya da kısa vadeli adımlar atılabilmesine katkı sağlar.
Veri analizi, doğru verilerle ve yöntemlerle kullanıldıgında işletmelerin stratejik ve kritik kararlarında yapılabilecek birçok hatanın önüne geçilmesini sağlayabilmektedir. Veri analizi yöntemlerini; metin analizi, istatiksel analiz, teşhis analizi, öngörücü analiz, kuralcı analiz, ihtiyaçları belirleme, sorunları belirleme şeklinde örneklendirebiliriz. Veri analizi; veri toplama ve entegrasyonun saglanması, veri inceleme ve ayrıştırma, veri dönüştürme ve modelleme, veri analizi ve sonuç çıkarımı sonrasında bu çıktıların görselleştirilmesi ve tablo hâline getirilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Çeşitliliğe sahip, yüksek boyutlu, yüksek hızdaki veri kümelerinden bilgi toplamak, işlemek ve buradan edinilen bilgiler doğrultusunda çıkarımlar yapılabilmektedir. Burada kullanılan yöntemler, araçlar ve uygulamalar, işletmelerin iş süreç ve operasyonlarını daha verimli bir şekilde yürütmelerine yardımcı olmaktadır. Bu veri kümeleri için web ya da mobil tabanlı internet sayfaları, elektronik postalar, sosyal medya uygulamaları ve ağ bağlantılı akıllı cihazlar üzerinden bilgi kaynagı sağlamaktadır.
Yüksek hızda oluşturulan ve yapılandırılmış veritabanı tabloları, yarı yapılandırılmış xml dosyaları, web sayfaları ve yapılandırılmamış videolar, resimler ve ses dosyaları gibi çeşitli formlarda veriler toplanabilmektedir. Verinin anlamlı olabilmesi için ise çeşitlilik, hacim, hız, doğruluk, anlamlı bilgi gibi özellikleri olması gerekmektedir. Aksi durumda toplanan verilerden anlamlı bir sonuç elde edilemeyeceği gibi büyük verinin de başarı, doğruluk istatistiğini düşürecektir. Bu nedenle büyük verinin her bir birimi, belirli kıstaslara göre oluşturulmalıdır. Toplanan verilerin yapısal durumları dışında farklı ortamlardan toplanmış olması da kaynak açısından içeriğin gelişimine olumlu katkı sağlayacaktır. İstatistiklerdeki veri analizi genellikle tanımlayıcı istatistiklere, açıklayıcı veri analizine ve doğrulayıcı veri analizine göre gruplanmaktadır. Büyük verinin günümüzde neredeyse her alanda sağladığı katkılar göz ardı edilemez. Hemen hemen her durum için veri analiz çalışmaları yapılmakta. İşletmelerde özellikle stratejilerin doğru şekilde yönlendirilmesi açısından fayda sağlayan bir yöntem olmakla birlikte bu yapı, bazı sistem açıklarını da beraberinde getirmektedir. Veri biliminin en önemli konu başlıklarından ilki veri gizliliği, diğeri ise veri güvenliğidir.
Büyük verinin temeli, insanların kullandıkları ve big data yani büyük veri tarafından desteklenen uygulama ve hizmetler tarafından sağlamaktadır. Bu aşamada kişisel verilerin yanında bilgi güvenliğinin korunabilmesi açısından önemi fazladır. Toplanan tüm veriler belirli bir amaç için tutuluyor olsa da veri gizliliği ve güvenlik açığı oluşma ihtimali her zaman bulunmaktadır. Teknolojinin ilerlemesiyle birlikte kullanılan yapay zakâ sistemleri de bu veri ağından besleneceği için veri güvenliği, bilgi güvenliği, kişisel verilerin korunması hem işletmeler adına hem de insanlar adına kontrol altında tutulması gereken önemli bir konu başlığı olmalıdır. Teknoloji firmaları da özellikle güvenlik açıkları konusunda oldukça detaycı çalışmalarını sürdürmeye devam etmektedir.
