Mehmet KÜÇÜKEKEN'in 19 Mart 2025 tarihli yazısı: BIST’te Hisse Seçimi: Hangi Kriterler Öne Çıkmalı?
Borsa İstanbul (BIST), Türkiye’nin finansal piyasalarının kalbi konumunda. Yatırımcılar için hisse seçimi hem kısa vadeli kazançlar hem de uzun vadeli (servet birikimi) açısından kritik bir karar.
Hisse seçerken dikkate alınabilecek onlarca kriter var: Bedelsiz potansiyeli yüksek olanlar, düzenli temettü verenler, faaliyet kârı yüksek şirketler, PD/DD oranı düşük hisseler, sektör liderleri, yabancıların portföyünde yer alanlar ve daha fazlası.
Peki, bu kriterlerden hangisi yatırım kararlarında belirleyici olmalı?
Her bir kriter hakkında en azından ön bilgi sahibi olmak, hangi tür yatırımcının hangi stratejiye yönelebileceğini analiz edebilecek tecrübeyi edinmek ve finans dünyasını güncel olarak takip etmenin yanında en azından finansal okur-yazarlık çerçevesinde teknik analiz ve haber-yorum tahlili yapılabilinmelidir.
1. Bedelsiz Potansiyeli Yüksek Hisseler
Bedelsiz sermaye artırımı, şirketlerin kârlarını sermayeye ekleyerek yeni hisse senedi çıkarması ve bunu mevcut hissedarlara ücretsiz dağıtması anlamına gelir. Bu, hisse fiyatını düşürse de lot sayısını artırır ve genellikle piyasada olumlu bir algı yaratır. BIST’te bedelsiz potansiyeli yüksek hisseler, özellikle büyüme odaklı şirketlerde aranır. Örneğin, iç kârlarını biriktiren ve sermaye artırımı yapma geleneği olan şirketler (örneğin, geçmişte Sabancı Holding gibi) bu kategoride öne çıkar.
Kimler için uygun? Kısa ve orta vadede portföyünü büyütmek isteyen, hisse sayısını artırarak gelecekteki temettü veya satış gelirini maksimize etmeyi hedefleyen yatırımcılar.
Riskler: Bedelsiz beklentisi spekülasyon yaratabilir ve gerçekleşmediğinde hayal kırıklığına yol açabilir.
2. Düzenli Temettü Veren Hisseler
Temettü, şirketlerin kârlarından hissedarlara nakit veya hisse olarak dağıttığı paydır. BIST’te 15 yılı aşkın süredir düzenli temettü veren şirketler (örneğin, AKSA, ASELSAN, BIMAS) “temettü şampiyonları” olarak anılır. Bu hisseler, pasif gelir arayan ve uzun vadeli istikrar isteyen yatırımcılar için caziptir.
Kimler için uygun? Emeklilik planı yapanlar, risksiz ve sabit getiri arayanlar.
Riskler: Temettü verimi yüksek olsa da hisse fiyatı büyümesi sınırlı olabilir; bu da sermaye kazancı arayanları tatmin etmeyebilir.
3. Faaliyet Kârı Yüksek Şirketler
Faaliyet kârı, bir şirketin ana iş faaliyetlerinden elde ettiği geliri gösterir ve sürdürülebilir büyümenin temel göstergesidir. BIST’te faaliyet kârı yüksek olan şirketler (örneğin, enerji veya perakende sektöründeki liderler), genellikle güçlü bir iş modeline sahiptir.
Kimler için uygun? Temel analiz yapan, şirketin özüne odaklanan yatırımcılar.
Riskler: Yüksek kâr, geçici olabilir; sektörel dalgalanmalar veya maliyet artışları kârlılığı etkileyebilir.
4. PD/DD Oranı Düşük Hisseler
Fiyat/Defter Değeri (PD/DD) oranı, bir hissenin piyasa değerinin özsermayesine oranını gösterir. Düşük PD/DD, hissenin “ucuz” olduğunu ve değerinin altında işlem gördüğünü ima eder. BIST’te bu tür hisseler, genellikle kriz sonrası toparlanma dönemlerinde dikkat çeker.
Kimler için uygun? Değer yatırımı (value investing) stratejisi izleyenler.
Riskler: Düşük PD/DD, şirketin büyüme potansiyelinin zayıf olduğunun da göstergesi olabilir.
5. Sektörünün Lideri Şirketler
Sektör liderleri (örneğin, BIST 30’daki THYAO veya KOÇ Holding), genellikle istikrarlı performans ve güçlü marka değeri sunar. Bu şirketler, ekonomik dalgalanmalara karşı daha dirençlidir.
Kimler için uygun? Risksiz ve uzun vadeli büyüme arayanlar.
Riskler: Liderlik, yüksek piyasa değeriyle gelir; bu da hisse fiyatlarının pahalı olmasına neden olabilir.
6. Yabancı Portföyünde Bulunan Hisseler
Yabancı yatırımcılar, genellikle derin analizler yaparak BIST’te büyük pozisyonlar alır. Yabancı payı yüksek hisseler (örneğin, GARAN veya EREGL), küresel güvenin göstergesidir.
Kimler için uygun? Kurumsal hareketleri takip eden, büyük oyuncularla aynı yönde ilerlemek isteyenler.
Riskler: Yabancı çıkışı, sert satış baskısı yaratabilir.
7. Hisselerin Çoğu Bir Grupta Toplu Olanlar
BIST’te bazı şirketlerin hisseleri, büyük oranda bir holding veya aile tarafından kontrol edilir. Bu, şirketin yönetiminde istikrar sağlasa da halka açıklık oranını düşürür.
Kimler için uygun? Spekülasyondan uzak, kontrollü büyümeyi sevenler.
Riskler: Azınlık hissedarların hakları sınırlı olabilir.
8. Spekülatif Hisseler
Spekülatif hisseler, genellikle düşük fiyatlı ve yüksek volatiliteye sahip hisselerdir. BIST’te “tavan-taban” hareketleriyle tanınırlar.
Kimler için uygun? Kısa vadeli kazanç peşinde koşan, yüksek risk toleransı olanlar.
Riskler: Büyük kayıplar yaşanabilir; manipülasyona açık bir alan.
9. Zarardan Kâra Geçecek Firmalar
Zarar eden ancak toparlanma sinyali veren şirketler (örneğin, borç yapılandırması yapanlar), yüksek getiri potansiyeli taşır.
Kimler için uygun? Risk alabilen, Geri dönüş (turnaround) hikayelerine inananlar.
Riskler: Toparlanma gerçekleşmeyebilir.
10. Bedelli Kararı Alan Firmalar
Bedelli sermaye artırımı, şirketin yeni para toplamak için hisse çıkarmasıdır. Bu, genellikle büyüme projelerini finanse etmek için yapılır.
Kimler için uygun? Şirketin gelecek planlarına güvenenler.
Riskler: Hisse fiyatı seyrelme nedeniyle düşebilir.
11. Teknik Görünümü İyi Olan Hisseler
Teknik analiz, hisse fiyat hareketlerini grafiklerle incelemeyi içerir. Yükselen trendler, destek-direnç kırılımları gibi sinyaller bu kategoride öne çıkar.
Kimler için uygun? Traderlar ve kısa vadeli yatırımcılar.
Riskler: Teknik analiz, temel verilerden bağımsız hareket edebilir.
12. Kulislerde Haberi Dolaşan Hisseler
Piyasa dedikoduları (örneğin, birleşme veya büyük ihale haberleri), hisse fiyatlarını hızlıca etkileyebilir.
Kimler için uygun? Hızlı hareket eden, spekülasyona açık yatırımcılar.
Riskler: Haberler asılsız çıkabilir.
13. Yatırım Kararı Alan Hisseler
Yeni fabrika açılışı veya kapasite artışı gibi yatırım kararları, şirketin büyüme potansiyelini artırır.
Kimler için uygun? Orta-uzun vadeli büyüme arayanlar.
Riskler: Yatırımların geri dönüşü zaman alabilir.
14. İhracat Yapan Firmalar
Döviz geliri olan şirketler (örneğin, otomotiv veya tekstil sektörü), TL’nin değer kaybından korunur.
Kimler için uygun? Döviz kuru riskinden kaçınmak isteyenler.
Riskler: Küresel talep düşerse gelirler azalabilir.
15. Lot Sayısı ve Halka Açıklık Oranı Az Olan Hisseler
Düşük lot sayısı ve halka açıklık oranı, hissenin likiditesini azaltır ama fiyat hareketlerini hızlandırabilir.
Kimler için uygun? Hisse avcıları.
Riskler: Alım-satım zorluğu yaşanabilir.
Hangi Stratejiyi Seçmeli?
Hisse seçimi, yatırımcının risk profili, hedefleri ve zaman süresine bağlıdır:
- Kısa vadeli kazanç arayanlar: Spekülatif hisseler, teknik görünümü iyi olanlar, kulis haberleriyle hareket edenler.
- Uzun vadeli istikrar isteyenler: Düzenli temettü verenler, sektör liderleri, faaliyet kârı yüksek olanlar.
- Değer avcıları: PD/DD oranı düşük hisseler, zarardan kâra geçecek firmalar.
- Büyüme odaklılar: Bedelsiz potansiyeli yüksek, yatırım kararı alan, ihracat yapan şirketler.
Yatırımcılar için Öneriler
BIST’te hibrit bir strateji öne çıkıyor: “Temettü + Büyüme” portföyü. Hem düzenli temettü veren hem de bedelsiz potansiyeli yüksek, faaliyet kârı artan ve sektöründe lider şirketleri bir araya getiren bir portföy, hem pasif gelir hem de sermaye kazancı sağlayabilir. Örneğin, ASELSAN (temettü + büyüme), EREGL (yabancı payı + ihracat), veya BIMAS (istikrar + kârlılık) gibi hisseler bu tanıma uyabilir.
Her kriterin avantajı ve riski var. Risk, ne yaptığınızı bilmediğiniz zaman geçerlidir. Önemli olan, kendi yatırım felsefenize uygun bir kombinasyon oluşturmak ve piyasa dinamiklerini yakından takip etmek. BIST, fırsatlarla dolu bir alan; ancak bilinçli seçimler, bu fırsatları altına çevirmenin anahtarıdır.
Paranızı değil, sağlığınızı kaybetmeyin!
