Nesrin YARIM ÖZOĞLU'nun 4 Ağustos 2023 tarihli yazısı: Gıda Fiyatları Ne Olacak?
Bu yazın en çok konuşulan konuları şüphesiz aşırı yağışlar ve akabinde gelen çöl sıcakları oldu. Tarımı etkileyen ana faktörler de tam olarak bunlardı. Çarşı, pazar hiç olmadığı kadar hareketli. Bu hareketlilik alım gücü ile alakalı değil, vatandaşın artan fiyatlar karşısında çaresizliği ile ilgili.
Çarşı, pazar el yakıyor, vatandaş çarşı, pazardan eli boş dönüyor. Önce yoğun yağış sonra sıcaklıkların ani yükselişi, iklimdeki belirsizlik, daha sonra ise ekonomideki ani fiyat artışları gıda ürünlerini en çok etkileyenler arasında oldu. Gübre maliyeti, mazot maliyeti çiftçinin belini büküyor. Hava şartlarından malını kurtarabilen çiftçi bu sefer de malını satarken mağdur oluyor. Sattığı malın tezgâha gelene kadar fiyatı alıp başını gidiyor. İğneden ipliğe yapılan zamlar ile birlikte gıda fiyatları bir yıl içinde yüzde 90 üzerinde zamlandı. Meyve sebze fiyatlarının yanına yaklaşan yanıyor. Mevsim meyvelerinin kilogram fiyatı 50 liradan başlıyor. Üretici de pazarcı da zararına satıyor. Kime sorsak mağdur ama bu hikâyenin en mağduru vatandaş. Ocakta tenceresi boş kaynıyor. Eli çarşı, pazardan boş dönüyor.
Birçok ürünün ekimi azalırken mazot, gübre gibi tarımı doğrudan etkileyen faktörlerin fiyatı artıyor. Mazot her geçen gün fiyatını artırırken gübre de son bir ayda yüzde 33 oranında artış gösterdi. Tarlada 5 lira olan ürün, tezgâhta 30 liraya satılıyor. Son zamlarla birlikte mazot fiyatı aylık olarak yüzde 51,9, son bir yıla göre ise yüzde 49,9 oranında arttı. Yani son bir yıllık zam oranından daha fazlası, seçimden sonraki bir ayda yapılmış oldu. Seçim sonrası geçen yaklaşık iki buçuk aylık süredeki zam oranı ise yüzde 96’ya yükseldi. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar’ın yaptığı açıklamaya göre de mazot fiyatlarındaki artış ile birlikte nakliye fiyatları da artacak ve gıda fiyatları da katlanacaktır.
Temmuz ayı enflasyon rakamları henüz açıklanmadı ama tezgâhlara yansıması şimdiden başladı. Zamlanan asgari ücret cebe girmeden çoktan erimişken girdi fiyatlarındaki artış ile birlikte birçok kalemin fiyatlarındaki artış da devam edecek. Bu durum da tüketicileri ve kâr elde etmek isteyenleri zor durumda bırakacak. Satın alma gücü düşerken, gelir düzeyi düşük olan insanların yaşam standartlarını derinden etkileyecek.
Tüm bunlar göz önüne alındığında, önümüzdeki dönemde enflasyonun seyrinin yakından takip edilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması önem taşıyor. Ekonomik istikrarın korunması ve enflasyonun kontrol altına alınması için etkili politikaların uygulanması gerekmektedir. Yoksa olan, tenceresini kaynatmak için market market, pazar pazar gezen, kuruş hesabı yapan vatandaşa olacak.
