Baha YILMAZ'ın 9 Şubat 2024 tarihli yazısı: Azerbaycan ve Kutlu Başkanlık
Geçen günlerde Azerbaycan’da bir seçim oldu ve mevcut başkan İlham Aliyev yeniden seçildi. Yüzde 92,1 oyla seçildi. Eminim şaşırmamışsınızdır. Farklı haber ajanslarının verdiği bilgiye göre ülke genelinde ve yurtdışı temsilciliklerinde toplam 6500 sandık kurulmuş.
Yine aynı haber ajanslarının verdiği bilgiye göre seçimlere Yeni Azerbaycan Partisinin adayı mevcut Cumhurbaşkanı Aliyev’in yanı sıra Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev, Büyük Kuruluş Partisi Genel Başkanı Fazıl Mustafa, Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elşad Musayev, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı Kudret Hasanguliyev ile bağımsız adaylar Zahid Oruç ve Fuat Aliyev’de katılmış. Ancak aynı haber ajanslarının vermediği bir bilgi var. Tüm bu rakiplerin hepsi geçmişte İlham Aliyev’e destek vermiş isimler.
İşin daha da enteresan olanı önde gelen muhalefet partileri yani Azerbaycan Halk Cephesi Partisi (APFP) ve Musavat Partisi, oylamanın şeffaf ve tarafsız yapılmayacağını iddia ederek seçimleri boykot etmiş. Bu bilgi de bizim önde gelen ajanslarımızda yok. Biraz daha farklı ve dış kaynaklı ajansları tarayayım dedim. Ancak bu ajansların sayfalarına ulaşım engeli olduğu gördüm. Neyse bu konuya hiç girmeyelim.
Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) raporlarına göre seçimler gazetecilere yönelik baskıların arttığı bir dönemde yapılmış. 2023 sonlarından bu yana Azerbaycan’da en az 10 gazeteci gözaltına alınmış. Öte yandan Azerice internet sitesi Abzas Media için çalışan gazetecilerin çoğu döviz kaçakçılığı yapmakla suçlanıyormuş. Suçlu bulunmaları halinde sekiz yıla kadar hapis cezasına çarptırılmaları bekleniyor. Gazeteciler ise suçlamaları reddediyor ve maruz kaldıkları baskıyı Azerbaycan'daki üst düzey yetkililer arasındaki yolsuzluk şüphelerine ilişkin soruşturmalara bağlıyormuş.
Bu arada 24 Ocak'ta Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ilginç bir karar imza attı. "ülkede adil bir seçim ortamının bulunmaması" ve Avrupa Konseyi'nin seçimleri gözlemlemeye davet edilmemesi nedeniyle Azerbaycan heyetine akreditasyon vermedi.
Enteresan bir bilgi daha vereyim. 2009 ve 2016’daki referandumların ardından yapılan anayasa değişiklikleriyle cumhurbaşkanlığı süresi beş yıldan yedi yıla çıkarılmış ve cumhurbaşkanının kaç dönem görev yapabileceğine dair süre sınırı kaldırılmış.
Görünen o ki, Azerbaycan’da her şey güllük gülistanlık değil. Ülkemizin yaşadığı süreçleri dikkate aldığımızda bizdeki demokrasi geleneğinin her ne kadar eleştirsek de ciddi bir geçmişi olduğunu ancak böylesi kıyaslamalarla anlıyorsunuz. Merak edip diğer Türki cumhuriyetlere de baktığınızda görünen manzara çok farklı değil. Türkmenistan’da yeni cumhurbaşkanı eski Cumhurbaşkanının oğlu olan Serdar Berdimuhamedov. Seçimde oyların yüzde 72’sinden fazlasını almış. Bir nevi babadan oğula geçen bir sistem. Diğer cumhuriyetlerde ise durum bu kadar net olamamakla birlikte çok farklı değil. Ciddi halk ayaklanmalarıyla karşılaşıyorsunuz. Temel sebep eşit dağıtılmayan gelir. Dolayısıyla yönetimin her yerini sarmış yolsuzluklar.
Doğru düzgün çalışmayan göstermelik parlamentolar, sistem tarafından denetlemeyen kurumlar, adalet dağıtmayan hukuki yapılar. Liste böylece uzayıp gidiyor. Sistem çalışmayınca kurumlara olan inanç azalıyor. Yolsuzluk ve fakirlik altında inleyen insanlar bir kurtarıcı beklemeye başlıyor. Gelen gideni aratır misali örnek vakalarla karşılaşıyorsunuz.
Hal böyle olunca karşınıza çıkan resmi anlamanız çok zor olmuyor. Seçim yapıyorsunuz. Kendinizden o kadar eminsiniz ki gözlemci bile çağırmıyorsunuz. Bir dostum geçen gün söylemişti. Açık oy kapalı tasnif değişmediği sürece değişen bir şey olmayacak. Sanırım haklıydı. Orta Asya ve Orta Doğu’nun başına ne geliyorsa bu kurtarıcı, kahraman liderlerden geliyor.
Kurtarıcı liderlerin halkın gözünde elde etmek istedikleri en önemli paye zaten belli: Kutsallık. Her sözlerinin itirazsız kabul edilmesi, yanlış dahi yapsalar bir hikmettir karşılığının tek yolu bu kutsallık atfı.
Ne diyelim Azerbaycan seçimleri ve Kutlu Cumhurbaşkanı hayırlı olsun.
