Elif Aybike DEMİR'in 8 Ağustos 2023 tarihli yazısı: İlklerin Kadınlarının Başarı Hikayeleri
Bu haftaki yazıda hangi isimden bahsedeceğimi başlıktan tahmin etmişsinizdir diye düşünüyorum. Lakin bunun hakkında herhangi bir fikri olmayanlar da varsa diye hemen söyleyeyim. Bu kez tanımanızı istediğim kişi (aslında konunun devamında başka isimler de göreceksiniz ama bu yazıyı yazmamın sebebi olan hanımefendiyle başlayacağım), ülkemizin ilk kadın amirali olan Gökçen Fırat.
Aslına bakarsanız bu satırları kaleme alıyor olmaktan hiç memnun değilim. Çünkü hâlâ elde ettiğimiz başarıların, bir insan olmamızın dışında "kadın olduğumuz hâlde yapabildiğimiz" şeklinde lanse edildiği için haber değeri taşıyor olması gerçekten çok canımı sıkan bir durum. Yine de elbette elimden geldiğince feminizmin en önemli zincirlerinden biri olduğunu varsaydığım "kız kardeşçiliğin (sisterhood)" bir halkası olmaya devam edeceğim.
Dönelim taze amiralimiz Gökçen Fırat'a... 3 Temmuz 2023 tarihinde Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığında gerçekleştirilen Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) toplantısının kararları açıklandı. Yayımlanan kararlara göre toplantıda, 30 Ağustos 2023 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere; 32 general ve amiral bir üst rütbeye, 63 albay ise general ve amiralliğe yükseltildi. Bu kapsamda Deniz Kuvvetleri Komutanlığında tuğamiralliğe terfi ettirilen albaylar arasında diğer dokuz isimle birlikte Gökçen Fırat'ın adı da yer aldı.
22 Haziran 1977 tarihinde İstanbul'da doğan Gökçen Fırat, 1998 yılında Deniz Harp Okulundan mezun oldu. Fırat, daha sonra TCG Bot-2'nin (Deniz Harp Okulu öğrencilerinin donanma görevlerine hazırlandığı eğitim gemilerinden) komutanlığını yaparak Türkiye'nin ilk kadın gemi komutanı oldu. (Gördüğünüz üzere amirallik, Fırat'ın kariyerinin ilk "ilk"i değil.) Su altı silahları subaylığı ve denizaltı savunma harbi subaylığı da yapan Fırat, Norveç SACT Müşterek Harp Merkezi ve İngiltere MC Northwood Deniz Komutanlığında görev aldı. Fırat, 2019'da Deniz Harp Enstitüsünde tamamladığı subaylık eğitiminden sonra deniz kurmay albay rütbesine terfi etti ve son olarak geçtiğimiz günlerde tuğamiral oldu.
Bir de engin sulardan hürlüğün simgesi olan gökyüzüne geçelim.
"İlk kadın pilot" dendiğinde birçoğunuzun aklına Sabiha Gökçen gelse de aslında ilk kadın pilotumuzun adı Bedriye Tahir Gökmen'dir. Soyadı Kanunu yürürlüğe girmeden önce “Bedriye Bacı” olarak anılan Bedriye Tahir Gökmen, 1932'de Vecihi Hürkuş tarafından kurulan ilk Türk sivil havacılık okulu Vecihi Sivil Tayyare Mektebine kaydoldu. Bedriye Bacı, Türkiye'nin ilk paraşütçüsü olan Abdurrahman Türkkuşu'nun, kendisine "Gökmen" lakabı ile seslenmesi sebebiyle Soyadı Kanunu çıktıktan sonra Gökmen'i soyadı olarak kullanmaya başladı.
Bir yandan memurluk görevini yürütürken bir yandan da havacılık okuluna devam eden Bedriye Tahir Gökmen'in bu yolda karşılaştığı engeller arasında havacılıkla uğraştığından dolayı ceza olarak memur aylığından kesintiler yapıldığı yönünde yazılanlar bulunmakta. Gökmen, sevdası uğruna önüne çıkartılan zorluklara rağmen 1933 yılında ülkemizin ilk kadın pilotu olarak uçuşlarını gerçekleştirdi.
Evet artık Sabiha Gökçen'den bahsedebiliriz. Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen, 1913'te Bursa'da doğdu. Kendisine "Gökçen" soyadı, 1934 yılında Atatürk tarafından verildi. İlk kadın savaş uçağı pilotu olan Gökçen, 1935 yılında Türk Hava Kurumunun Türkkuşu Sivil Havacılık Okuluna kaydını yaptırdı. Ankara'da aldığı planör eğitimini, Kırım'daki yüksek planörcülük eğitimi ile tamamlayan Gökçen, 1936'da Eskişehir Askeri Hava Okuluna girdi ve daha sonra askeri pilot oldu. Gökçen, "dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri" seçilerek bu ödüle sahip olan ilk ve tek kadın havacıdır.
