Nesrin YARIM ÖZOĞLU'nun 29 Mayıs 2023 tarihli yazısı: Yapay Zeka Tartışmaları
Teknoloji ve bilim dünyasının konuştuğu konuların başında yapay zeka meselesi geliyor. Bir taraf insanlığın önüne geçecek endişesi yaşarken bir taraf hayatı kolaylaştırcağından söz ediyor. Peki bu yapay zeka tartışmalarının Türkiye neresinde? Söz edildiği gibi insanlık tehlikeye girer mi?
Her geçen gün daha yakınımızda. Birçok yatırımla desteklenen yapay zeka sektörü üzerine tartışmalar her geçen gün büyüyor. Şirketlerin yapay zekaya geçmesi istihdam krizini oluşturduğu söyleniyor. Bilim dünyasından eğitim alanına kadar her sektörün merkezinde. İyi yönde de kullanılabilir, insanlığın sonunu da getirebilir eleştirisi yapılıyor. Yapay zekaların ele geçirdiği alanlarda istihdam krizi büyük sıkıntıların başında geliyor.
Mesela tıp dünyasında kullanılarak erken teşhis, müdahale ya da yeni tedavi yöntemleri ile ortaya çıkıyor. Danimarkalı araştırmacıların, acil durum merkezine gelen inme vakası çağrıları üzerinden hastanın durumunu teşhis eden yapay zeka geliştirdiği bildirildi. İnme vakalarının tespit edilmesi için yapılan çalışmada yapay zeka, sesli çağrıların yazıya dökülmesi ve sonrasında oluşan metin üzerinden inme risklerinin değerlendirilmesi ve teşhis edilmesine programlandı. Yeni nesil ürün, kadın erkek ve her yaş grubundan inme vakalarının tanımlanmasında, çağrı merkezi çalışanlarına kıyasla daha etkin bir performans sergiledi. Avrupa genelinde ikinci ölüm nedeni ve yetişkin engelliliğinin başlıca nedenleri arasında gösterilen inme her yıl 1 milyondan fazla kişinin hayatını etkiliyor. Yine başka bilim insanları ölümcül bakterinin tedavisini yapay zeka kullanarak buldular. Söz konusu olan bakteri, Dünya Sağlık Örgütü'nün "öncelikli patojenleri" arasında "kritik" bir tehdit olarak sınıflandırıldığı insan sağlığına "en büyük tehdidi" oluşturan bir grup bakteri ailesi. Yapay zeka ile bir grup bilim insanı, ölümcül bir hastane bakterisini öldürmek için kullanılabilecek yeni bir antibiyotik keşfettiler.
Doğayı gözlemleyen bilim insanları ise normalde kış uykusuna yatmayan kemirgenlerde ultrasonik dalgalar tatbik ederek kış uykusunun yapay olarak tetiklenebileceğini gösterdiler. ABD'nin St Louis şehrindeki Washington Üniversitesi'nde yürütülen çalışmada ilkin hipotalamus preoptik alanı olarak adlandırılan derin beyin bölgesinde, kış uykusunda vücut ısısı ve metabolizmasının düzenlenmesinde rol alan belirli bir nöron grubu belirlendi. Sputnik Türkçe'nin haberine göre; Araştırma ekibi, farelerde bu nöronların bir kask aracılığıyla invaziv olmayan şekilde iletilen ultrason darbeleriyle yapay olarak etkinleştirilebileceğini gösterdi.
Bunlar tıp dünyasını bir adım öteye götüren ve dünyanın düzenini bozmayacak adımlar. Bir de yapay zekanın tehlikeli yönlerinden bahsedenler var. Şirketleri ele geçirip çalışanların kapının önüne konulması en büyük tehditlerden biri. Microsoft'un kurucusu Bill Gates, yapay zeka teknolojisinin büiyük şirketlerin sonunu getirebileceğini söyledi. Dünyanın en zenginlerinden biri olan Gates, iyi metinler çıkaran yapay zeka teknolojisinin beyaz yakalı çalışanları etkileyebileceğini savundu. Gates, ileride insan çalışanlardan daha ucuza gelecek insansı robotların mavi yakalı çalışanları etkileyeceğine inandığını da sözlerine ekledi.
Türkiye’de ise yapay zeka girişimlerinin sayısı gün geçtikçe artıyor. Birçok büyük şirket yapay zeka çözümlerini kullanıyor. Yapay zekayı benimseyen şirketler bu alanın getirisini göz önünde tutarak büyük bütçeler ayırıyorlar. Küresel Yapay Zeka Etki Endeksi'ne göre; yapay zekanın 2030 yılında dünya ekonomisinde yaklaşık 16 trilyon dolarlık bir paya ulaşması bekleniyor. Yapay zeka bu denli büyük bir öneme sahip olarak ilerken Türkiye’de ise yapay zeka alanındaki istihdamın 2025 yılı itibariyle 50 bine çıkarılması hedefleniyor.
Ülkemizde öncelikli olarak afet yönetimi, iklim değişikliğinin etkilerinin bertaraf edilmesi, gıda arz güvenliği ve akıllı enerji gibi alanlarda yerli milli yapay zeka alt yapılarını artırması hedeflenirken. Türkiye’nin ilk yapay zeka haber spkeri de yayın hayatına başladı. Türkçe konuşan haber spikeri Alexa, RoboTV isimli sosyal medya hesabında haber sunmaya başladı. Bakalım bu yapay zeka insanlığa daha neler getrirecek?
