Elif Aybike DEMİR'in 10 Ekim 2023 tarihli yazısı: Cahil Cesareti Ve Aramızdaki Cesur Cahiller -3-
Yine bir seriye dönüşmüş olan konu başlığı altında, önceki iki yazıda nelerden bahsettiğimi hatırlatmak gerekirse; aldıkları yanlış kararlar doğrultusunda hem kendi hayatlarını hem de başkalarının yaşantılarını olumsuz etkileyecek davranışlarda bulunan insanların neler yapabileceklerine dair örnekler vermiştim. Daha sonra da 1995 yılında Pittsburg'da gerçekleştirilen bir silahlı soygunun ardından yakalanan soygunculardan birinin, "Ama ben yüzüme limon suyu sürmüştüm" diyerek yakalanmış olmasına inanamadığını (çünkü suç ortağı onu, yüzüne limon suyu sürerse kamerada görünmeyeceğine inandırmıştı) söylediğini aktarmıştım. Bu olaydan yola çıkarak bir araştırma yapan Sosyal Psikoloji Profesörü David Dunning ve Justin Kruger'ın yayımladığı bir makale sonrasında "Dunning-Kruger Etkisi" kavramının ortaya çıktığını yazmıştım.
Bu hafta da Dunning ve Kruger'ın yaptığı çalışmanın biraz daha ayrıntılarına bakacağız.
İki sosyal psikoloji profesörü, 1996'da başladıkları çalışmalarda insanlara bazı psikolojik deneyler yapmışlardır. Çalışmaların ilk basamağı, bir sınıf dolusu insana çözdürülen farklı testlerden oluşmuştur. Katılımcılara verilen testler; mizah anlayışlarını, dil bilgilerini ve mantıksal düşünce yapılarını ölçmeye yönelik sorulardan meydana gelmektedir. Testler bitirildikten sonra ise katılımcılardan kendi performanslarını değerlendirerek gerçekleştirilen testlerde ne gibi sonuçlar elde ettiklerini tahmin etmeleri istenmiştir. Dunning ve Kruger, bu şekilde, katılımcıların öz bilinçlerini gözlemleyebilmeyi hedeflemişlerdir.
Bizde bir atasözü vardır, "Başak büyüdükçe boynunu eğer" der (sıklıkla "Dolu başağın boyunu eğri olur" diye de duyarız). Bu iki profesörün yaptıkları çalışma ile elde ettikleri sonuç da bizim bu atasözümüzü destekler nitelikte.
Deneyler sonucunda testlerde düşük puan alan katılımcılar, performanslarının, ortalamanın üzerinde olduğunu; bilgi seviyesi daha yüksek olan katılımcılar ise testlerde gerçekte olandan daha düşük puanlar aldıklarını düşündüklerini söylemişlerdir. Karşılaştıkları bu yanıtlar karşısında David Dunning ve Justin Kruger, bireylerin kendi düşüncelerindeki/üst bilişlerindeki bir eksikten dolayı bu şekilde cevaplar verdikleri görüşünü öne sürmüştür.
