Bünyamin ALTINTAŞ'ın 19 Mayıs 2023 tarihli yazısı: Kredi ve Faiz Cephesinde Neler Oluyor?
Kredi ve faiz cephesinde ilginç gelişmeler yaşanıyor. Hükümetin yaklaşık iki yıldır sürdürdüğü politika faizlerini düşürme politikası piyasa faizlerine indirim olarak yansımadı. Aynı zamanda Merkez Bankası’nın aldığı kararlar kredi musluklarının kapanmasına neden oldu.
Merkez Bankası’nın son olarak belirli bir limitin üzerindeki bireysel kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının kredi türüne göre yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verdi.
Merkez Bankası’nın bu kararı ile birlikte birçok banka kredi kartlarına nakit avans ödemelerini durdurdu. Bankamatiklerden kredi kartı nakit avansı çekmek isteyen vatandaşlar, ekrandaki “hata” uyarısını görünce şok oldular.
Bu son karardan önce de Merkez Bankası kredi kullanımına ilişkin bankalara bir dizi kısıtlama getirmişti. Başta kurumsal müşteriler olmak üzere, araç, konut ve ihtiyaç kredisi kullanmak isteyen müşteriler bankalardan yeterli miktarda kredi kullanamıyordu.
Son aylarda reel sektörden kredi kullanımına ilişkin yoğun talep geliyordu. Bankalar bu talepleri karşılamakta isteksiz davranıyordu.
Bu durum en çok konut kredi faizlerinde kendini gösteriyordu. Kamu bankalarının konut kredi faizleri henüz değişmezken, bazı özel bankaların verdiği konut kredilerinin faizleri 0,38 puan artarken bazılarında ise 1,2 puan kadar arttı.
İki ay önce ortalama fiyatlı bir daire için çekilen konut kredisinin aylık ödeme tutarı kamu bankalarında 28 bin TL’den başlarken özel bankalarda bu tutar 63 bin TL’ye çıkıyordu.
O dönem yüzde 1,29-2,99 aralığında değişen konut kredi faizleri, bu hafta itibarıyla 3,5’e kadar çıktı.
Konut kredilerinin aylık ödemesi de 33 bin TL’den başlayıp 72 bin TL’ye kadar yükseldi.
Bankalardan kredi kullanmakta olan vatandaşlar da kredi kartı avanslarına yüklenmişti. Nakit avans bireysel müşteriler için en ucuz ve en yaygın kredi türü olmuştu.
Kredi kartına nakit avans ya da taksitli nakit avans maliyetleri aylık bazda yüzde 1,36 faiz ile TL cinsi en düşük borçlanmayı sağladığı için son dönemde bireysel talebin en yüksek olduğu borçlanma kanalı haline gelmişti.
Bankalar da zaten bir süredir kredi kartı nakit avansta kullanılabilecek tutar ve vadeyi belirgin bir şekilde düşürmeye başlamışlardı.
Mevduat faizleri cephesinde ise politika faizinin aksine belirgin bir artış var. Kimilerine göre mevduat faiz oranları yüzde 40’lar seviyelerine kadar yükseldi.
Seçimlerin ikinci tura kalması, hükümetin kurulamamış olması piyasalarda istikrarsızlığa neden oldu. Umarız 28 Mayıs tarihi itibariyle yeni hükümet kurulur ve acil önlemleri devreye sokar.
