Betül Gökçe AKGÖL'ün 11 Şubat 2025 tarihli yazısı: Teknoloji ve Hafıza: Unutmayı mı Öğreniyoruz?
Günümüzde bilgiye ulaşmak hiç olmadığı kadar kolay. Birkaç saniye içinde internetten merak ettiğimiz herhangi bir konuyu öğrenebiliyor, akıllı telefonlarımız sayesinde randevularımızı, şifrelerimizi ve hatta en yakın arkadaşlarımızın doğum günlerini bile hatırlamak zorunda kalmıyoruz. Peki, bu kadar büyük bir bilgi erişimi, hafızamızın gücünü azaltıyor mu? İnsan beyni artık unutmaya mı alışıyor?
Eskiden bilgiyi aklımızda tutmak bir zorunluluktu. Telefon numaraları, adresler, önemli tarihleri hafızamızda saklamak durumundaydık. Ancak artık tüm bunları dijital cihazlarımıza emanet ediyoruz. Akıllı telefonlarımız ve internet sayesinde bilgiye ulaşmak hafızamızda tutmaktan daha kolay hale geldi. Bu durum, beynimizi bilgiyi işlemekten çok, ona nasıl ulaşacağımızı hatırlamaya yönlendiriyor.
Bilim insanları, bu olguya "Google Etkisi" adını veriyor. Araştırmalar, bir bilgiyi internetten kolayca bulabileceğimizi bildiğimizde, onu aklımızda tutma ihtiyacı hissetmediğimizi gösteriyor. Yani beynimiz, önemli gördüğü bilgileri saklamak yerine, o bilgilere nasıl ulaşacağını öğrenmeye odaklanıyor. Bu durum kısa vadede pratik gibi görünse de uzun vadede hafızamızın zayıflamasına neden olabilir.
Ancak bu süreci tamamen olumsuz görmek de doğru olmaz. Hafızamızın işleyişi, ihtiyaçlara göre şekillenir. İnsan beyni, gereksiz yüklerden kurtulup, daha karmaşık düşünme süreçlerine odaklanabilir. Teknolojiyi doğru kullandığımızda, hafızamızın gereksiz detaylarla dolmasını önleyebilir, böylece yaratıcı düşünme ve problem çözme yeteneğimizi geliştirebiliriz. Önemli olan, hafızamızı tamamen dijital ortama teslim etmeden, bilgiyi gerektiğinde işleyip saklayabilmek.
Teknoloji bize büyük kolaylıklar sunsa da, unutmanın öğrenilebilir bir alışkanlık haline gelmesine izin vermemeliyiz. Hafızamızı güçlendirmek için bilinçli olarak kitap okumak, ezber yapmak, not almak gibi klasik yöntemleri hayatımızda tutmalıyız. Aksi halde, her şeyi bir tıklamayla öğrenebilen ama hiçbir şeyi hatırlayamayan bir nesle dönüşebiliriz.
