Bünyamin ALTINTAŞ'ın 23 Şubat 2023 tarihli yazısı: Deprem, Tarımı Nasıl Etkiler?
Depremin etkilediği 10 ilde yaşanan kıyımın insani ve ekonomik boyutları yavaş yavaş ortaya çıkmaya başladı. 42 binin üzerinde vatandaşımız hayatını kaybederken, 100 binin üzerinde vatandaşımız da yaralandı.
Depremler nedeniyle binlerce bina yıkılırken, bir yandan arama-kurtarma çalışmaları devam ediyor bir yandan da enkaz kaldırma çalışmaları yapılıyor.
Bölgede yaşayan vatandaşların çadırlarda ve konteyner evlerde yaşamlarına devam etmelerine ilişkin de yoğun çaba söz konusu. Bu arada kalıcı konutlarla ilgili de çalışmalar başlatılmış durumda.
Yaşanan depremlerin, ekonominin geneli üzerinde olumsuz etki yaratacağı muhakkak. Nitekim daha önceki yazılarımızda ekonominin depremden nasıl etkileneceğine yönelik değerlendirmelerde bulunmuştuk.
Yine sanayi sektörünün üretim, ihracat ve istihdam açısından depremden nasıl etkileneceğine ilişkin de ortaya çıkan verileri incelemiştik.
Bugün de depremin tarım sektörü ve gıda fiyatları üzerindeki olası etkilerine göz atalım.
Depremlerin yaşandığı bölgelerdeki tarım ve üretim de olumsuz etkilendi. Depremin etkilediği şehirlerdeki tarım potansiyeli, ülke geneline oranla yüksek. Depremin, tarımın yapıldığı kırsal alanlara verdiği zararın boyutları henüz tam olarak belli değil ancak 10 ilin bitkisel üretim değeri ülkenin toplam bitkisel üretim değerinin yüzde 20’sini oluşturuyor.
İşlenen tarım alanı yüzde 14,5 civarında. Bölgenin hayvan varlığı, ülkedeki büyükbaş hayvan varlığının yüzde 12’sini, küçükbaş hayvan varlığının yüzde 16,3’ünü oluşturuyor.
Uzun yıllardır yaşadığımız küresel iklimin etkisi, yoğun kuraklık ve ülkemizdeki tarımsal üretimi yaz aylarında bekleyen ciddi riskler, bu depremle beraber maksimuma çıkmış durumda.
Depremlerin yaşandığı bölgeler, ülkedeki toplam çiftçi varlığının yüzde 13'ünü barındırıyor. Bölgede yaklaşık 270 bin kayıtlı çiftçi var. Köylerde çok ciddi yıkımlar var. Bölgeden ciddi anlamda göç başladı.
Şubat ayı bitiyor, Mart ayı geliyor yani tarımsal faaliyetlerin aktif hâle geldiği döneme giriyoruz. Çiftçimiz tohum bulacak, gübre bulacak, ilaç bulacak. İnsanlar can ve mal derdinde, evi yıkılmış, traktörünü kullanamıyor. Böyle bir durumda o bölgenin ekilip dikilmesinin önünde ciddi sıkıntılar var.
Depremde köylerdeki yıkımdan dolayı tarımda kullanılan traktör ve benzeri araç-gereçler de hasar gördü, yine pek çok hayvan kaybı da oldu.
Hayvansal varlığımızdaki kayıp nedir, onların barınaklarındaki durum nedir bunları bilmiyoruz. Buğday, arpa ekildi, neredeyse bir karışı geçti. Bunları nasıl ilaçlayacağız, gübreleyeceğiz, sulama durumumuz nedir bunların tek tek ele alınması lazım. Ayrıca o bölgede çok ciddi su kaynakları ve su kaybımız var.
Bölgeden yeterli ürün gelmemesi de gıda fiyatlarındaki artışın gelecek aylarda daha da tetiklenmesine neden olabilir. Önce hasar tespiti yapılarak ivedilikle yeni bir üretim planlaması yapmak gerek.
