Hilal Bilici'nin 21 Ocak 2023 tarihli yazısı: Eğitimde Fırsat Eşitsizliği
Her yıl 5 milyondan fazla öğrenci ilkokula başlıyor. Bu öğrenciler lise çağına geldiğinde yaklaşık olarak 4.5 milyon öğrenci örgün eğitimde bir liseye yerleşiyor. 0.5 milyonun az bir kısmı açık lise, geri kalanı ise eğitim hayatını sonlandırıyor. Örgün eğitim kurumuna yerleşen 4.5 milyon öğrencinin ancak 131 binlik kısmı başarılı olarak tarif edilen ve sınavla öğrenci alan liselere girerken geri kalanı akademik başarı oranı düşük olan liselere yerleşiyor (MEB istatistikleri, 2019).
Bu başarı oranlarının temeline baktığımızda altında yatan birçok neden bunun gerekçelerini ortaya koyuyor. Eğitim hayatında ki başarısızlıklar genellikle ilkokul hayatında yaşanan problemlerden ve okulu sevmeme gibi sorunlardan kaynaklanıyor. Bu problemlerin nedeni; akran zorbalığı, okul öncesi eğitimle okul düzenine alışamaması, ailenin maddi gücünün ve eğitim bilincinin düşüklüğü, öğretmenin yetersiz tutumu, okul kaynaklarının eksiklikleri, yerel yönetimlerin konu ile ilgili yetersiz bilgileri ve bulunduğu koşulların uygunsuzluğundan kaynaklanıyor.
Bu tür öğrencilerin diğer öğrencilerle karşılaştırıldıklarında daha fazla rahatsızlık belirtileri gösterdikleri, kendilerine olan güvenlerinin düşük olduğu, sosyal ilişkilerinin bozulduğu, okul başarılarının düşük olduğu görülmektedir (Çankaya, 2011, s.83).
Aileden kaynaklı sorunları özetlemek gerekirse ailenin ekonomik durumunun yetersiz olması, çocuğun eğitiminin ailesince önemsenmemesi ve ailenin çocuğun okula devam edebilmesi için gerekli koşulları sağlayamaması olarak sıralanabilir (Özbaş, 2010, s.43).
Okul ve öğretmenden kaynaklı sorunlar da şu şekilde özetlenebilir: okulda verilen eğitimin yetersiz olması, çocuğun okulda kendini güvende hissedememesi, öğretmenin ayrıştırıcı davranışları, okulun çevre koşullarına uygun olmaması (ısınma, temizlik, güvenlik vb.) ve bulunduğu köy veya ilçelerde okulun veya öğretmenin olmaması olarak özetlenebilir.
Öğrenciler ise akademik başarısızlıklarının nedenlerini; sınıf ortamının gürültülü ve kalabalık olması, etkinliklere önem verilmemesi, eğitimin kalitesinin düşük olması, okulun maddi durumunun iyi olmaması, sınavda sorulan soruların dershane sorularından seçilmesi ve sorulması olarak belirtmişlerdir (Altun, 2009, s.570).
Kaynakça
Altun, S. (2009). Öğretmenlerin, Velilerin ve öğrencilerin ilköğretim öğrencilerinin akademik başarısızlığına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. İlköğretim Online, 8 (2), 567-586. Erişim adresi: http://ilkogretim-online.org.tr
Çankaya, İ. (2011). İlköğretimde akran zorbalığı. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1), 81-92. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/uefad/issue/16693/173508
MEB. (2019). Milli eğitim istatistikleri örgün eğitim içinde. Erişim adresi: http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_09/04144812_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2019_2020.pdf
Özbaş, M. (2010). İlköğretim okullarında öğrenci devamsızlığının nedenleri. Eğitim ve Bilim Dergisi. 35 (156), 33-44. Erişim adresi: http://eb.ted.org.tr/EB/article/view/29/10
Tatlılıoğlu, K. ve Korkmaz, G. (2015). İlköğretim öğrencilerinin okul başarılarını olumsuz etkileyen nedenlerin belirlenmesine yönelik bir araştırma (Konya örneği). Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi 6(3), 93 116. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/180134
