Kadriye CİRİTCİ'nin 25 Temmuz 2023 tarihli yazısı: Yıldızınız Parlasın
“Seni sordum yıldızlara
Seni sordum yalnızlara
Seni sordum kuşlara
Uçan kuşlara”
Bir Zeki Müren şarkısı sözleriyle başladım bugünkü köşe yazıma. Evrenin hâkimi olan yıldızlar, çocukluk yıllarımdan bu yana beni daima etkilemiştir. Boynumdan hiç çıkartmadığım yıldız kolyemin bana hep şans getirdiğine inanırım. Gecenin sessizliğinde gökyüzünü izlerken ayrı bir huzur kaplar içimi. Sanki kalbim gökyüzü, yıldızlar kalbimde… Dalar giderim yıllara, anılara…
Hiç unutmuyorum çocukluk dönemimde dedemin konağında misafir olarak kalan öğretmen bir teyze vardı. Bu arada öğretmenlik yaptığı okul müdürü de rahmetli İzci dayımdı. Yıl sonu müsameresinde bana sürpriz yapıp köylü kızı kıyafeti giydirmişler, elime de kâğıttan altın ve gümüş rengi yıldızları tutuşturuvermişlerdi. Fonda çalan “Benim gönlüm sarhoştur yıldızların altında” şarkısı ile sahnede yerimi aldım, konukları selamladım. Bir alkış, bir alkış… Gecenin yıldızı tabii ki bendim. Şarkı çalmaya devam ederken playback yapıp her “yıldızların altında” nakaratında havaya elimdeki yıldızlardan bir tane fırlatıyor, altında bir tur dönüyordum. Havaya fırlattığım yıldızlar gibi parlıyordum…
Ah çocukluğum…
Ah ne güzel günlerdi…
Çocukluk başka bir şey tabii, tatlı ya da hüzünlü anılarımız yetişkin olduğumuz yıllarda da daima bizimle oluyor, hafızalardan silinmiyor.
Yıldızlardan söz açılmışken, evreni bir bütün olarak inceleyen gökbilimcileri açıkçası çok kıskanıyorum. Gökyüzünün derinliklerine gizem dolu yolculuk yapmak, araştırmak, öğrenmek hem çok keyifli, hem de olağanüstü farklı bir duygu diye düşünüyorum. Gökbilimci olmayı çok isterdim.
Yıldızlar, yıldızlı geceler… Birlikte evrende bir tur atıp gökyüzüne şöyle en parlak olanından yıldızlı bir bakış atıverelim mi ne dersiniz?
Dünyamızda çıplak gözle görülebilen 6 bin civarı yıldız bulunmaktadır. Göremediklerimizle birlikte yıldız sayısının gerçek rakamı net olarak bilinmemektedir. Evrenin önemli yapı taşlarından biri olan yıldızlar, ışık ve enerji üreten devasa gaz topakları, ağırlıklı olarak hidrojen ve helyumdan oluşan, yavaş dönen bir buluttan gelişerek karanlık uzayda ışık saçan, gökyüzünde bir nokta olarak görünen plazma küreleridir. En parlak yıldız Sirius ya da Akyıldız, Büyük Köpek takımyıldızında yer alan, bahar ayında kuzey yarı küreden görülebilen, gece gökyüzünün en parlak yıldızıdır. Yıldızların renkleri de sıcaklıklarına bağlıdır. En sıcak yıldızlar mavi renklidir, orta sıcaklıklı yıldızlar beyaz veya sarı renklidir, en soğuk yıldızlar ise kırmızı renklidir. Parlaklıklarını sahip oldukları sıcaklık ve enerjiye borçludurlar.
Bu arada halk arasında çok bilinen yıldız kaymasının yıldızlarla bir alakası yoktur. Yıldız kayması, atmosfere giren bir göktaşının gökyüzü boyunca bıraktığı ısı ve ışık saçan izidir. Atmosfere giren meteoroid, mikrometeoroid, kuyruklu yıldız veya asteroid gibi göktaşları, atmosferimizdeki hava moleküllerine çarpmaları sonucunda sürtünme kuvveti nedeniyle çok yüksek sıcaklıklara ulaşırlar ve etrafa ısı ve ışık saçmaya başlarlar. Çok hızlı bir şekilde hareket ettikleri için de gökyüzünde ince uzun bir çizgi olarak görünürler. Genellikle bir ünlü veya sevilen bir makam sahibi vefat ettiğinde hepimizin kullandığı sözlerdir; “Bir yıldız daha kaydı, yolun ışık olsun.”
Yıldızlar şarkılarda, şiirlerde yer bulmuş, şairlere ilham olmuş, insanlara rehber olmuştur. Siz değerli okurlarıma ülkemizde yıldızların en yakın izlendiği yerlerden biri olan Antalya-Çıralı’dan bahsetmek istiyorum.
Doğasıyla, deniziyle, sakinliği ile yeryüzünün saklı cenneti olan eşsiz güzelliklere sahip küçük bir köy.
Çıralı, Antalya ili sınırları içinde yer alan Kemer'e bağlı şirin mi şirin harika bir köydür. Gündüzü başka güzel, gecesi ise bambaşka güzelliktedir. Çıralı köyünde gece gökyüzü üzerinize adeta yorgan gibi iniverir. Bir anda yıldızların, üzerinize yağmur gibi yağdığını görürsünüz. Özellikle gençler gruplar hâlinde yıldızların dansını izlemek için sahilde toplanırlar ve adeta gökyüzündeki yıldızlarla kucaklaşırlar. Hele bir de dolunaya denk geldiyseniz keyfinize diyecek yoktur. Gece deniz sefasını yıldızların altında mutlaka denemelisiniz. Fırsatınız olursa seyahat listenize ekleyin ve bu yeryüzü cennetini ziyaret edin derim.
Carl Edward Sagan'ın ikonik şu cümlesini belki de çoğunuz duymuşsunuzdur: "Hepimiz yıldız tozuyuz."
Peki yıldız tozu nedir?
Uzayda bulunan ve geniş alanlara yayılmış olan kozmik toz, hidrojen, helyum ve diğer iyonize gazlardan oluşan bulutsu bir yapıdır. Bilim adamları insan vücudunun yıldız tozu taşıdığını destekleyen açıklamalarda bulunmuşlardır. Toz tanesi kadar yer kapladığımız koskoca evrende hepimiz leblebi tozu değil, yıldız tozuyuz.
Evet değerli okurlarım, bugünkü köşe yazımda sizler için bol yıldızlı bir geçit töreni yaptım.
Işığınız, hayat yolculuğunuzu aydınlatsın. Yaşam mücadelenizde daima yıldızınız parlasın efendim…
Saygılarımla…
