Sedat Sadioğlu'nun 17 Şubat 2023 tarihli yazısı: Deprem ve Son Kontrol

Otuz beş yıllık kalite uzmanı ve malzeme mühendisi olarak yazdığım onlarca makale ve kalite konulu kitaplarımda, ısrarla ve ısrarla kalitenin kontrolü ve sağlanması için yetkili bir birimden ve uzmanlaşmış elemanlardan bahsettim. Bu bahsettiğim konular; herkesin çok iyi bildiği GİRİŞ (GİRDİ) KONTROL, ARA (PROSES) KONTROL ve NİHAİ (SON) KONTROL olup, ilk iki kontrol hayatiyet taşımaktadır yani çok çok önemlidir. Şimdi inşaat sektöründen örnek verecek olursak, bitmiş bir binanın ortaya çıkmasından sonra ya da bir olası depremden sonraki durumunun tespitinde yapılacak kontroller SON KONTROL şeklindedir. Bu tersten giderek yapılan kontroller ya da bu tür uygulamalar, ne yazık ki ve ancak bizim gibi geri bıraktırılmış ülkelerde görülmektedir. İster kabul edelim ister isyan edelim, ilk bakışta görünen durum budur. Şimdilerde fellik fellik jeofizik mühendisleri aranıyor. Peki neden? Bitmiş ve kullanılan veya hasarlı olan binaların SON KONTROL’lerini yaptırmak için… Oysa düne kadar üniversitelerin jeofizik bölümlerine öğrenci bulunamazken ve hatta ne iş yaptıkları dahi bilinmezken kıymetleri nasıl da arttı?

Anadolu’da çok güzel bir deyiş var; AVARE KASNAK. Artık kabul edelim ki, boş işlerle uğraşıyoruz. Oysa tüm kontrol işlemlerinde yapılması gerekenler, bilimsel olarak şu sırayı takip etmelidir; GİRİŞ KONTROL, ARA (PROSES) KONTROL ve en son olarak da NİHAİ (SON) KONTROL. Her şeyi doğal şartlara ve gidişata bırakıp, KADERCİ bir zihniyetle ve sadece SON KONTROLLER ile hiçbir sorunu ne şimdi ne de başa dönerek çözemeyiz. Çözeceğimizi sandığımız ve bu arada kaybettiklerimiz ise hem ZAMAN hem PARA ve hem de CANLARIMIZ olacaktır.

İşte İmalat Gerçeği; işletmeler bir ürün ortaya çıkartacaklarsa, girdi ürünlerden (ham maddelerden) başlayan bir kontrol yaparlar. Bunların çoğunda uygun standartlar aranır, kabul için geçerli belgeler istenir ve bazen de doğrudan test/analiz yapılması gerekebilir. Uygun olmayan girdiler için onay alınmaz ise üretime geçilmez. Hele hele işin aciliyeti var diye ya da risk taşımıyor diye, son aşamaya kadar beklenip, nihai ürün üzerinden SON KONTROLLER yapılmaz, yapılamaz. Böyle bir mantık, eğer imalat için konuşursak (ki inşaat da bir imalattır!), uygunsuz ürün fark edilirse REDDEDİLİR ve tüm emek ziyan olur. Çünkü bu hâli ile müşteriye ya da tüketiciye sunulması mümkün değildir. Bu tür zararlar, işletmeleri birden batırabilir. Bu yüzden hiçbir zaman, bilinçli olan ve vizyon sahibi olan işletmeler SON KONTROL yöntemini uygulamaz…