Torbada Ne Var!

Mehmet KÜÇÜKEKEN'in 25 Mayıs 2024 tarihli yazısı: Torbada Ne Var!

Torba, geniş bir yelpazeyi kapsayan ve birçok farklı anlamı olabilen bir kelimedir.

Torba kelimesi, Türkçede eski bir kelimedir ve kökeni Orta Asya dillerine kadar uzanmaktadır. Farklı dillerde farklı telaffuzlarla karşımıza çıkan torba kelimesi, "küçük kese" veya "çanta" anlamına gelmektedir.

Torbalar, tarih boyunca çeşitli amaçlar için kullanılmıştır.

·       Eşya taşıma: Torbalar, gıda, giyecek, araç gereç ve diğer eşyaları taşımak için kullanılır. Farklı boyutlarda ve şekillerde üretilen torbalar, günlük hayatımızın vazgeçilmez bir parçasıdır.

Hırsızlar çaldıkları eşyayı gizlice taşımak için kullanırken, Noel Baba hediyeleri vermek için taşıyor. Lakin sırtında torbasıyla ya da heybesiyle diyar diyar gezen Anadolu erenlerinin esamesi bile okunmuyor.

·       Depolama: Torbalar, tahıl, tohum ve diğer kuru ürünlerin depolanması için de kullanılır. Özellikle hava geçirmez torbalar, ürünlerin uzun süre taze kalmasını sağlar.

Depolarda ve ambarlarda torba torba stoklanmış tonlarca ürün var zam gelince piyasaya sürülüp güya daha fazla kar elde edilecek. Millet geçim sıkıntısı çekerken, türlü coğrafyalarda mazlum ve masum insanlar açlık içinde perişan haldeyken eldeki bulgurun ne sana faydası olur ne de mizanda terazine katkısı. Ticaret usulüne uygun olmalı, tedbir, tasarruf, ihtiyat göz önünde bulundurulmalı lakin, yetimin hakkı da hesaba katılmalıdır.

·       Koruma: Torbalar, hassas ürünlerin korunması için de kullanılabilir. Örneğin, elektronik cihazlar veya değerli eşyalar taşımak için özel olarak tasarlanmış torbalar mevcuttur.

Altınlar eskiden keseye konurdu, şimdi kasaya konuyor. Keseye konan altınların şıngırtısının insanı rehabilite edici bir özelliğinin olduğunu eski kuşak iyi bilir diye düşünüyorum. Biz de olsa şıngırtısını duymadan hemen borçları ödemeye gider.

·       Atık taşıma: Torbalar, çöp ve diğer atıkların taşınması için de kullanılır. Farklı renklerde ve boyutlarda üretilen çöp torbaları, çevreyi korumaya yardımcı olur.

Günümüzde geçim sıkıntısı çeken vatandaş alışverişe gittiğinde torbasını dolduramıyor pahalılıktan binaenaleyh neticede çöpünü de dolduramıyor. Birileri de sanki para ile besleniyor ki torbası dolu para hem de yeşil renkli.

·       Sırt çantası: Sırt çantaları, omuzlar üzerinde taşınan ve genellikle kitap, elektronik cihaz ve diğer eşyaları taşımak için kullanılan torbalardır.

Eskiden Heybe vardı omzumuzun üzerine attığımız. O zamanlarda torbamızda ya da heybemizde taşıdığımız evimizdi, en değerli eşyalarımızdı şimdi makyaj malzemeleri, öteberiden ibaret değersiz ama bizim vazgeçilmez formuna soktuğumuz ıvır zıvırdan ibaret şeyler değil mi sizce de?

·       Posta torbası: Posta torbaları, mektuplar ve paketler gibi posta gönderilerini taşımak için kullanılan özel torbalardır.

Geçmişte vardı, şimdi de var.

·       Şeker çuvalı ya da torbası: Toz şekeri taşımak ve depolama k için kullanılan özel torbalardır.

Yakın zamana kadar boşaltılan bu torbalardan elbise dikilirdi. Hatta, bir firma bu durumu fark edip rengarenk şeker torbaları üretmişti. Modaya meydan okuyan Anadolu’ya özgü bu kıyafetleri dikmek ise maharetli annelerimiz ve genç kızların ellerinde hayat bulmuştu.

Ve ‘’güneşlik’’ dediğimiz pencereye takılan perdeler de bu torbaların birbirine eklenerek dikilmesi ile kullanılmıştı. Güneşlik ile Tül perde hiçbir zaman güneş ile ay gibi yan yana gelmişler; güneşlik çekildiğinde tül perde kenara toplanmış, Tül perde çekildiğinde ise Güneşlik kenara toplanmıştır. Güneş ve ay gibi birbiri ardınca gidip gelmişlerdir aynı güzergâhta yıllarca.  

·       Kum torbası: Kum torbaları, sel ve taşkın gibi doğal afetlerde suyun akışını engellemek için kullanılan aynı zamanda genellikle boks antrenmanlarında kullanılan içi kumla dolu torbalardır.

Afetlerde set ve bariyer amaçlı olarak kullanılmasını anladım da spor antrenmanlarında torbanın ve kumun sürekli dayak yemesini bir türlü çözemedim. Sahi, torbanın ve kumun suçları ne?

·      Torba yasa: Birçok farklı konuyu kapsayan tek bir yasa tasarısıdır. Bu tür yasalar, genellikle acil ihtiyaç duyulan değişiklikleri hızlı bir şekilde yasalaştırmak veya çeşitli konularda birden fazla değişikliği tek bir yasa tasarısında birleştirmek için kullanılır.

Posta torbası gibi geçmişte vardı, şimdi de var. Şeffaflığın azalması ve demokratik katılımın sınırlanması gibi mahsurları olsa da siyasetçiler için vazgeçilmez bir yöntem.

Torba, basit bir nesne gibi görünse de, insanlığın tarihi ve kültürü ile derin bir bağlantısı olan, bazıları içinse manevi değeri ölçülemeyen çok anlamlı bir kelimedir.

Kararını vermişti, tüm gücünü ellerinde toplamış annesi öldüğünden beri ara sıra elleri titreyerek tozunu aldığı köşede bekleyen sandığı kesinlikle bugün açacaktı. Nihayetinde kendisi de anne olmuştu ama yine de kendisini çocukluk günlerine hapsetmiş, annesi ve babası ile birlikte geçirdiği o yıllardaki birkaç mutlu anıyı kalbinde tutmak için ağzını da torba gibi büzmüş, hiç açmıyordu. Sessiz kalışı belki de ondandı.

Annesi de vefat etmeden önce sandığı çok açmazdı. Açtığında ise gözyaşları sel olur, günlerce kendine gelemezdi. Sandık neden bu kadar önemliydi?

Son bir cesaretle sandığa yönelip, kapağı kaldırdığında kendisi de sessizce için için ağlamaya başladı. Üzerinde kurumuş kan izleri olan torbayı aldı ve özenle ağzını açtı. Torbanın içindekileri çekip çıkarttığında ise ağlama sesleri duvardan duvara yankılanıyordu.

Babası kahraman bir Türk askeriydi. Astsubay olarak görev yaparken yıllar önce şehit olmuştu. Babasından geriye; duvardaki üniformalı resmi, özenle katlanmış bir Türk Bayrağı, üzerinde şehit olduğu tarih yazan bir madalya ve torbadaki eşyalar kalmıştı. Torbada ise; kırışmış şekilde kızının çocukluk resmi, kan izleri olan bir miktar para, künye, kol saati, annesine yazılmış ama yarım kalmış bir mektup ve bir çift yıpranmış Astsubay rütbesi bulunuyordu. Şehit olduğunda üzerinden çıkan özel eşyaların olduğu ve değeri ölçülemeyecek kadar büyük kutsi bir emanet. Özenle çıkardığı eşyalara bir süre öylece bakıp, tekrar özenle torbaya koydu ve sandığı usulca kapattı.

Babası, annesi ve tüm şehitler için gönülden dua etti.

Çok iyi biliyordu ki;

Torba değerli değildi, torbayı değerli kılan içindekilerdi.

Aynı, babasının meslektaşlarının torbası içine konacaklar gibi.

Tekrar ifade edecek olursak:

Torba, basit bir nesne gibi görünse de, insanlığın tarihi ve kültürü ile derin bir bağlantısı olan, bazıları içinse manevi değeri ölçülemeyen çok anlamlı bir kelimedir.