Mahmut ÇOLAK'ın 5 Nisan 2024 tarihli yazısı: Büyükşehir Belediye Başkan Danışmanları
Bu yazımda, büyükşehir belediye başkan danışmanlarının sigortalılık durumunu değerlendireceğim.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “danışmanlar” başlıklı 20’nci maddesi aşağıdaki şekilde hüküm altına alınmıştır.
“ Nüfusu iki milyonu aşan büyükşehir belediyelerinde on, diğer büyükşehir belediyelerinde beşi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilebilir. Danışman olarak görevlendirileceklerin en az dört yıllık yükseköğrenim kurumlarından mezun olması şarttır. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dâhil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmez. Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır. Ancak bu süre belediye başkanının görev süresini aşamaz.
Danışmanlara, her türlü ödemeler dâhil, büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen brüt aylık miktarının % 75’ini aşmamak üzere belediye meclisinin belirlediği miktarda brüt ücret ödenir.”
Bu madde hükmüne göre; belediyelerde başkan danışmanı görevlendirilmesi sadece büyükşehir belediye başkanlarına verilmiş olup, başkanın takdirine bağlı olarak nüfusa göre en çok 5 ila 10 kişi arasında görevlendirebileceği gibi görevlendirmeme yetkisi de bulunmaktadır. Danışman olarak görevlendirileceklerin sadece ve sadece en az 4 yıllık yükseköğrenim görmüş olma şartı aranmaktadır. Bunun haricinde herhangi bir şart aranmamaktadır.
Danışman; Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelikte yer alan bir kadro olmayıp bir pozisyondur, bir görevlendirmedir. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsüne geçme hakkı vermemektedir. Bir başka deyişle, danışmanlar memur, işçi veya sözleşmeli personel sayılmazlar.
Danışmanların görev süresi, bir seçim döneminde görev yapmakta olan belediye başkanının görev süresi kadardır. Bu süre en azami süre olup, belediye başkanı bu azami süreyi aşmamak üzere istediği kadar tayin edebilir.
Belediye başkanı ile danışman arasındaki bu ilişki, yazılı olarak bir sözleşme ile tespit edilmelidir. Bu sözleşmenin adı, işçiler gibi iş sözleşmesi veya sözleşmeli personel gibi hizmet sözleşmesi değildir. İş veya hizmet sözleşmesine benzer bir sözleşme metni düzenlenebilir. Bu sözleşmenin standart bir şekli bulunmamakta olup, genel kurallara uygun olarak tanzim edilebilir.
Danışmanlara büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen her türlü ödemeler dâhil (sosyal denge tazminatı vb.) brüt aylık miktarının en fazla %75’i tutarında brüt ücret ödenir. Bu konuda ücreti belirleme yetkisi belediye meclisine aittir. Belediye meclisi danışman ücretlerini danışmanlar arasında farklı oranlarda belirleyebilir.
Başkan danışmanlarının sigortalılığının hangi kapsamda olduğu konusunda 5510 sayılı Kanun, 5393 sayılı Kanun, 5216 sayılı Kanun ve diğer ilgili mevzuatlarda (yönetmelik, tebliğ, genelge, genel yazı gibi) herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.
Öyleyse, danışmanların sosyal güvenliğinin ne olması gerektiğine 5216 sayılı Kanunun 20’nci maddesi ışık tutacaktır. Bu maddede geçen “danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş, sözleşmeli veya işçi statüsünde çalışma dâhil, ilgililer açısından herhangi bir hak teşkil etmez. Danışmanların görev süreleri sözleşme süresi ile sınırlıdır.” hükmü ile danışmanların 4857 sayılı İş Kanunu kapsamında işçi sayılmadıkları, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 49’uncu maddesi kapsamında sözleşmeli personel sayılmadıkları, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamında devlet memuru sayılmadıkları açıktır.
Büyükşehir belediyesi başkan danışmanları sözleşme karşılığında sözleşme süresi ile sınırlı olmak üzere çalıştırılmaktadır. Dolayısıyla sözleşme karşılığında çalıştırılan danışmanlar, 4/1-b (BAĞ-KUR) veya 4/1-c (EMEKLİ SANDIĞI) kapsamında sigortalı sayılmaları mümkün olmayıp, 4/1-a (SSK) kapsamında sigortalı sayılmaları gerekir.
Dönemin Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü’nün 20.02.2006 tarih ve 2363 sayılı görüş yazısında aşağıdaki şekilde konu mütalaa edilmiştir.
“…büyükşehir belediyelerinde danışman olarak görevlendirilecek kişilerle, belediye başkanının görev süresini aşmamak üzere bir sözleşme yapılması gerekmektedir. Diğer taraftan, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 2’nci maddesinin birinci fıkrasında ise "bir hizmet akdine dayanarak bir veya birkaç işveren tarafından çalıştırılanlar bu kanuna göre sigortalı sayılırlar." hükmüne yer verilmiştir. Bu itibarla, 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun 20’nci maddesine göre görevlendirilecek danışmanların sigortalılık açısından 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu (5510 sayılı Kanunun 4/1-a sigortalılığı) ile ilişkilendirilmesinin uygun olacağı mütalaa edilmektedir.”
Sevgi ve saygılarımla.
Sosyal güvenlikle hoşça kalınız.
