Rüveyda ÖZKUL'un 28 Ekim 2023 tarihli yazısı: En Fazla Kaç Arkadaşımız Olabilir Sorusunun Bilimsel Cevabı
Sevginin bize yıllardır paylaşarak çoğalan bir şey olduğunu öğrettiler. Peki sevgi paylaştıkça çoğalmıyorsa? Aslında bize verilen sevginin bir üst sınırı varsa ve biz bu toplam sevgi bakiyesi içerisinden harcıyorsak?
İnsanın evrimsel olarak belirli bir sayıda sağlıklı iletişim kurabildiği bir grup var. Bu sayıyı aştığınızda aslında sağlıklı iletişim sınırlarını da aşmış oluyorsunuz. O kalabalık gruplar, binlerce sosyal medya arkadaşlarımız, takipçimiz sadece sayılardan ibaret kalıyor.
İngiliz antropolog Robin Dunbar, yaptığı araştırmalar sonucunda insanın sağlıklı iletişim kurabileceği arkadaş ve tanıdık üst sınır sayısını 150 olarak belirlemiştir.
Peki neden 150? 151 olmaz mı mesela ya da 149?
Dunbar’ın bu çalışması primatlar ile yaptığı gözlemlere dayanmaktadır. Ardından bu çalışma insanlar üzerinde de denenerek maksimum sınırlar ölçülmüştür.
Çalışmanın dayanağı çok eskilere dayanıyor. Sadece modern insanın sınırı 150 değil, atalarımız için de bu 150 kuralı, erken avcı-toplayıcı toplumların yanı sıra oluşturduğumuz tüm modern gruplaşmalar için de geçerliydi.
Çemberli İlişkiler
Dunbar, insan ilişkisini çemberlendirerek anlatıyor. Çemberin ilk halkasında en sevdiğimiz 5 kişi var. Bu beş kişinin kimlerden oluşacağı size kalmış. Kalabalık bir ailedeyseniz sanırım aile üyelerinizden bile eleyip saf sevgiye gerçekten layık olan kişileri bu gruba dahil edebiliyorsunuz.
Çemberin ikinci halkasında 15 kişilik iyi arkadaşlar grubu var, bunu 50 kişilik arkadaşlar, 150 kişilik anlamlı kişiler, 500 kişilik tanıdıklar ve 1500 kişilik tanıyabileceğiniz kişilerden oluşan çemberler takip ediyor.
Bu çemberler arasında tabi ki kişilerinize geçiş yaptırabilirsiniz ama kotanızda boşluk varsa.
Bize sınırlarımızı hatırlatan değerli bilim insanı Robin Dunbar, bir antropolog, evrimsel psikolog ve primat davranışı uzmanıdır. Halen Oxford Üniversitesi’nde Deneysel Psikoloji Bölümü’nde Sosyal ve Evrimsel Sinirbilim Araştırma Grubu başkanıdır.
Dunbar günümüzdeki bu arkadaş çılgınlığına da çok acımasız bir eleştiri yapıyor; Facebook sayfasında 500, 1000 hatta 5000 kişiyle arkadaş olabilirsiniz ama 150 kişilik bir çekirdek kadronun dışındakiler yalnızca günlük hayatınızı takip eden röntgencilerden ibarettir diyor.
Dunbarın bu araştırması ve sözünden sonra sınırlı bir sevgi kotasına sahip olduğumuzdan bahsedebilir miyiz? Yani bize öğretildiği gibi sevgi pıtırcığı olarak gezmek zorunda mıyız hala?