Utku KABAKCI'nın 2 Şubat 2024 tarihli yazısı: Yapay Zekâ ve İstihbaratın Dönüşümü
Teknolojik gelişmelerin nefes kesecek kadar hızlandığı günümüzde dijitalleşme; ekonomi, siyaset, eğitim, sanat gibi birçok alanda giderek etkisini artırırken güvenlik ve istihbarat sahaları da kaçınılmaz olarak değişmeye, dönüşmeye başladı. Dijitalleşme ve yapay zekâ, kolaylıkların ve fırsatların yanı sıra bazı zorlukları ve tehditleri de beraberinde getirdi. Ulusal güvenlik penceresinden bakıldığında yapay zekânın birtakım riskleri doğurduğu aşikâr.
Devletler, artık yalnızca fiziki sınırlarını değil, “siber vatan” olarak ifade edilebilecek alanı da muhafaza etmeye mecbur. Aksi durumda egemenliklerini kaybetme tehlikesiyle burun buruna gelebilirler. Bu yüzden devletler, siber savaş hususunda uzmanlaşmalı ve bilgisayar sistemlerine, ağlarına yönelik sızma girişimlerini bertaraf edebilmelidir. Devlet mekanizmasının işleyişini sağlayan kurum ve kuruluşların mahrem olarak niteleyebileceğimiz bilgilerinin başka devletlerin ya da organizasyonların eline geçmemesi hayati öneme sahiptir. Böyle bir ortamda istihbarat faaliyetlerinde köklü değişikliklerin yaşanması kaçınılmazdır.
Günümüzde yapay zekâ; mahrem bilgilerin korunması, diğerlerinin (başka devletlerin) bilgisine ulaşılması ve edinilen bilgilerin isabetli bir biçimde çözümlenerek güvenlik stratejisinin belirlenmesi maksadıyla kullanılır oldu. Bu da bizlere, devletler için artık yeni bir mücadele zemininin ortaya çıktığını gösteriyor. Bu mücadelede başrol şüphesiz istihbarat teşkilatlarının olacak.
Bugün için bir istihbarat teşkilatının görevini layıkıyla yerine getirebilmesi, sadece geleneksel yöntemlerin başarılı bir şekilde uygulanmasıyla mümkün değildir. Bununla birlikte dijitalleşmenin ve yapay zekânın getirdiği daha doğrusu dayattığı koşullara uyum sağlayabilmek ve yeni tehditleri boşa çıkartabilecek yeni teknik ve yöntemler geliştirmek şarttır. Bu gereklilik göz önünde bulundurulduğunda ülkemizde Millî İstihbarat Teşkilâtı bünyesinde Millî İstihbarat Akademisinin kurulması ve buradaki lisansüstü programlarda yürütülecek bilimsel çalışma konularının siber güvenlik ve kriptoloji, uydu-uzay sistemleri ve yapay zekâyı da kapsayacak olması kıymetlidir. Çünkü artık istihbarat sahasında bilgiye ulaşmak, bilgiyi tutabilmek ve bilgiyi işleyebilmek için en çok kullanılacak olan enstrüman, yapay zekâdır.
İstihbarat faaliyetlerinin ağırlığının verileceği aracın (yapay zekâ) yeni olması, basit bir araç değişikliği olarak görülmemelidir. Mücadelenin zemininin değişmeye başlamasının, mücadelenin içeriğinin de değişmeye başladığı anlamına geldiği ıskalanmamalıdır.
