Rüveyda ÖZKUL'un 11 Kasım 2023 tarihli yazısı: Benim Başarısızlık Hikayem
Akşam haberlerinde, televizyonda, kişisel gelişim kitaplarında, sosyal medyada ve hayatın her yerinde duyduğumuz o muhteşem başarı öyküleri... Herkesin bir şeyler başardığı bu dünyada başarısız olanlar nerede? Tek başarısı yaşamak olan ya da üniversite okuyup işsiz olanların hikayesi neden anlatılmıyor?
Kocaman başarıların yanında bizim başarısızlığımıza karşın başarılı insanların yolundan gitmemiz isteniyor. Başarısızlar için ya da sadece yaşamaya çalışanlar için bilişsel ön yargı çeşidi olan Survivorship Bias yani hayatta kalma ön yargısından bahsedelim. Survivorship Bias, hayatta kalanların yani başarıya giden yolda eleme sürecini tamamlayıp zirveye çıkan insanların hikayesine odaklanırken başarısızların ve neden başarısız olduklarının gözardı edilmesinden doğan mantık hatası anlamına geliyor.
Bu duruma verilen en iyi örnek ise şüphesiz İkinci Dünya Savaşı’nda uçakların savaşta zarar görmeden üslere geri dönebilmeleri için ortaya atılan uçaklara zırh giydirme fikridir. Müttefikler savaş esnasında daha az uçak kaybetmek adına uçaklara zırh giydirmek ister. Fakat giydirilen zırh fazla ağırlık yapacağından dolayı uçağın hareketlerinin daha az kısıtlanması için üslere dönmeyi başaran uçakların en çok nerelerinden mermi/yara aldıklarına odaklanarak sadece o kısımları zırhla kaplamak isterler. Matematikçi Abraham Wald ise bunun doğru olmadığını söyleyerek “Ellerindeki verinin sadece dönen uçaklara ait olduğunu, bu uçakların deliklere rağmen eve dönebildiğini, uçakların ateş altında istatistiksel olarak haritada daha az delik olan yerlerden de yara aldığını” söyler. “Ancak o yaralar ölümcül olduğu için buralardan vurulan uçakların geri dönemediğini” ekler ve yoğun mermi alan bölgelerin zırh ile kaplanmasına karşı çıkar.
Hayat herkese farklı yollar çiziyorken biz neden başkalarının ardında bıraktığı ekmek kırıntılarını takip ederek benzer olmayan yollarımızı benzetme çabasına girelim? Tıpkı son zamanlarda yaşanan Elon Musk’ın başarısına odaklanıp başarısız olan insanlar gibi. Herkesin saatinin farklı işlediği bu dünyada 25 yaşında milyarder olan insan gibi olacağız derken kendi yolumuzu ve saatimizi görmezden gelmemeliyiz.
Geçmişte iyi sonuç alındı diye o sürünün içine katılıp bire bir aynı yoldan gitme çabası şüphesiz kendi kimliğimizi yok sayarak kopyala yapıştır bir hayat yaşama çabasından başka bir şey değildir.
Hayatınızda başarı saymadığınız şeylerin bir başkasının rüyası olabileceğinin de farkına vararak başarıdan başarıya koşan, rekorlar kıran insanların arasında sizin de bir şeyler başardığınızın farkına vararak bir sonraki başarınız için, üsse ulaşan uçağın nereden yara aldığına değil başaramayanların neden başaramadığına odaklanırsanız belki bu sefer kendi yolunuzda daha iyi olursunuz.
