Utku KABAKCI'nın 20 Aralık 2023 tarihli yazısı: Felsefi Bir Çözümleme Neye Yarar?
Felsefe, çeşitli şekillerde düşünülebilir. Dolayısıyla birçok farklı biçimde de tanımlanabilir. Antik Yunan filozoflarından günümüze kadar olan zaman diliminde, alanda kullanılan kavram ve düşünme sistemleri, belirli bir olgunluğa erişmiştir. Fakat belli bir birikime ulaşılmış olması, bundan sonra mevcut literatüre eleştiri ve eklemeler olmayacağı anlamına gelmez. Bu nedenle “Felsefe nedir” sualine net bir şekilde “Felsefe şudur” demek bizleri pek de isabetli bir cevaba yaklaştırmaz. Fakat yine de adı konulduğuna (felsefe) göre diğer bilgi kümelerinden nerede ayrıldığına değinmekte yarar vardır. Çünkü felsefenin hangi noktalarda diğer bilgi kümelerinden (sosyoloji, tarih, psikoloji gibi) ayrıştığı ya da onlarla nerelerde kesiştiği önemlidir.
Düşünme yollarından biri olan felsefenin temelinde soru vardır. Şüphesiz hem sosyal hem de doğa bilimlerinin temelinde merak, dolayısıyla da sual yatar. Ancak felsefeyi farklılaştıran husus, diğerlerinin aksine sualin yanıttan daha mühim oluşudur. Felsefede sorularla yol alınır. Bu yol, varılmak istenen ya da varılacak olan yerden yani cevaptan çok daha kıymetlidir. Çünkü felsefe, son durağı olmayan bir yolculuktur. Bu sonsuz yolculukta her soru, küçük veya büyük bir adımdır. Bilgi kümelerinin suale yüklediği işlev ve mana aynı zamanda yöntemsel farklılıkları ortaya koyar.
Felsefenin yöntemini; kavramlar, düşünme biçimleri ve bunlardan daha da önemli olan sual oluşturur. Peki her sual felsefi midir? Doğrudan “Budur” cevabının verilebildiği sorular felsefi değildir. Bir sualin felsefi vasfa sahip olabilmesi için anlam arayışına (inşasına) karşılık gelmesi gerekir. Bu yüzden yukarıda “Felsefe nedir” sorusuna doğrudan bir ya da birkaç farklı, tartışmalı tanım verilerek geçilmesinin isabetsiz bir tavır olacağı belirtilmiştir. Çünkü “Felsefe nedir” sorusu, felsefi bir sual alma özelliğini taşır, felsefenin nasıl anlamlandırılabileceği ile ilgilidir. Bu yüzden “Şudur” demek yerine sorunun etrafında dolanmak yani felsefeye dair olanı söylemeye çalışmak daha doğru olur. Felsefeye dair olan ise felsefi sorular ile çıkılan yolculuktur.
