Utku KABAKCI'nın 8 Aralık 2023 tarihli yazısı: Kültür ve Toplumsal Kimlik

Kültür kelimesi; bir topluluğun ruhsal vasfını ve düşünüş mutabakatını meydana getiren gelenek durumundaki her türlü yaşayış varlıklarının tümü, gerekli bilgi ve donanıma ulaşarak beğeni, tenkit ve analiz etme becerilerini geliştirmiş olma hâli ve belirli bir hususta edinilmiş olan geniş, sistematik bilgi anlamlarında kullanılmaktadır.

Kültür kelimesinin ikinci ve üçüncü manaları, çoğunlukla gündelik yaşamda dar bir kullanıma karşılık gelir. Fakat kavram her ne kadar dar bir çerçevede kullanılırsa kullanılsın her durumda bir toplumun mevcudiyetini gerektirir. Bu sebeple sosyal bilimlerde kültür kelimesi, gündelik dildeki kullanımının ötesinde çok daha geniş bir alanı ifade etmek maksadıyla çatı bir kavram olarak kullanılır. Sosyal bilimciler için toplumsal araçlarla aktarılan her şey kültürün içindedir. Dolayısıyla da kültür, topluma ait olandır.

Kültür, toplumsal düşünüş tarzlarını da kapsamaktadır. Bu düşünüş stilleri aynı zamanda toplumsal tutumları da oluşturur. Tutum, kişinin çevresindeki herhangi bir şeye yönelik taşıdığı tepki yönelimini ifade eder. Bu yönelim ise bireylerin parçası oldukları toplumsal yapıdan bağımsız bir şekilde ortaya çıkamaz. Çıksa dahi varlığını uzun müddet sürdüremez. Kişinin belli bir mesele karşısında göstermeye hazır olduğu davranış şekli, parçası olduğu toplumsal ağ ile yakın bir ilişki içindedir. Toplumsal kimlik, bu ilişki ağı içinde üretilir ve atiye taşınır.

Farklı kültürlere sahip toplumların aynı olgu karşısında alacakları tutum da farklı olacaktır. Toplumlar arasında kültürel farklılıklardan kaynaklanan değerlerin örtüşmemesi hatta çatışması durumu olabilir. Çünkü her toplum kendi ürünü olan kültür üzerinden gerçekliğe dair bir çıkarımda bulunur. Buradan hareketle kültürün yukarıda sıralanan tanım ve işlevlerinin dışında gerçekliğin inşa edildiği bir atmosfer olma vasfını da taşıdığını söylemek mümkündür. Toplumlar, farklı atmosferlerde farklı gerçeklikleri yaşar ve kendilerine has bir kimliğe bu yol üzerinden varır.